|
|||||||||
VỊ THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN VỚI VẤN ĐỀ BẠO HÀNH(Tham khảo chính: 4128/QĐ-BYT ) |
|
|
VỊ THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN VỚI VẤN ĐỀ BẠO HÀNH VTN/TN có thể đến khám tại cơ sở y tế với lý do bị bạo hành hoặc do hậu quả của bạo hành. Tất cả VTN/TN đến khám tại cơ sở y tế cần được sàng lọc bạo hành. Trong trường hợp phát hiện có dấu hiệu bị bạo hành hoặc ảnh hưởng của bạo hành, cán bộ y tế cần giải quyết các vấn đề sức khỏe, tư vấn, hỗ trợ về tinh thần, khuyến khích VTN chia sẻ, cung cấp cho VTN/TN các thông tin cần thiết về dịch vụ xã hội và kết nối với cơ quan pháp luật liên quan tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bạo hành và mong muốn giải quyết của VTN/TN bị bạo hành.
Có thể gặp các hình thức khác nhau của bạo hành ví dụ như: - Bạo hành về thể chất: hành hạ thân thể như đánh, tát, bạt tai, bắt nhịn ăn, bắt nhốt… - Bạo hành về tinh thần: hành hạ, uy hiếp về mặt tinh thần như chửi mắng, lăng mạ, làm mất thể diện trước mặt người khác, xao lãng bỏ mặc, bỏ rơi, không công nhận… - Bạo hành tình dục: quấy rối, lạm dụng, cưỡng ép thực hiện các hành vi tình dục làm tổn hại đến thể chất, tinh thần như hiếp dâm, quấy rối, sờ mó, sử dụng lời nói tục tĩu, bắt buộc chụp hình khoả thân, cưỡng ép bán dâm… Trong nhiều trường hợp, đối tượng gây bạo hành tình dục là người quen, thậm chí người thân của nạn nhân. Nữ VTN/TN bị bạo hành và lạm dụng tình dục nhiều hơn nhưng nam VTN/TN cũng có thể là nạn nhân. Dù trẻ em nam và nam giới cũng bị bạo hành, số trẻ em nữ và phụ nữ bị bạo hành vẫn chiếm tỉ trọng nhiều hơn. Hầu hết các trường hợp bạo hành này có nguyên nhân bắt nguồn từ các định kiến và bất bình đẳng về giới và được gọi chung là bạo hành trên cơ sở giới hay bạo hành giới. VTN/TN đặc biệt là nữ VTN/TN có thể là nạn nhân của buôn bán người-một hình thức bạo hành trên cơ sở giới. Nữ VTN/TN là con của các gia đình di cư từ nông thôn ra thành phố, nghèo, không biết chữ, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người có rối nhiễu tâm lí, tâm thần hay không sống cùng gia đình (VTN/TN đường phố, mồ côi, sống trong cơ sở nội trú, trại giáo dưỡng, trại giam,…) có nguy cơ cao hơn với bạo hành, đặc biệt là quấy rối và lạm dụng tình dục. VTN/TN đồng tính, chuyển giới có nguy cơ bị bạo hành cao hơn VTN/TN dị tính. VTN/TN đồng tính, chuyển giới cũng có nguy cơ tự tử do kì thị và bạo hành cao hơn nhiều lần so với VTN/TN dị tính. VTN/TN đặc biệt nữ VTN/TN lạm dụng chất kích thích như rượu, ma túy có nguy cơ bị bạo lực và lạm dụng cao hơn so với VTN/TN không sử dụng các chất này. Bạo hành có thể xảy ra tại gia đình, trường học, nơi làm việc, nơi công cộng, trên xe bus, v.v… Bạo hành trong trường học đang gia tăng và gây nhiều hệ lụy về sức khỏe và xã hội. VTN/TN sống trong môi trường bạo hành (VD như bố bạo hành mẹ…) thì cũng bị ảnh hưởng gián tiếp bởi bạo hành gây lo lắng, căng thẳng, trầm cảm,… Các rối nhiễu tâm lý do bạo hành hay ở trong môi trường bạo hành có thể dẫn đến các rối nhiễu về hành vi như có hành vi phản kháng, nổi loạn, tự tử. Nam VTN/TN có bố là người gây bạo hành có nguy cơ cao cũng trở thành người gây bạo hành so với những nam VTN/TN khác khi lập gia đình. Nữ VTN/TN có mẹ là nạn nhân của bạo hành có nguy cơ trở thành nạn nhân của bạo hành khi kết hôn cao hơn những nữ VTN/TN khác.
Sự thay đổi về tâm sinh lý ở tuổi VTN/TN nếu không được hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời có thể dẫn đến hành vi liên quan đến bị bạo hành hoặc đi bạo hành người khác. - Ảnh hưởng của thông tin không lành mạnh. - Hậu quả của việc phải sống trong cảnh bạo hành gia đình. - Lạm dụng các chất gây nghiện. - Phản ứng tiêu cực trước những điều xảy ra trong cuộc sống. - Để chứng tỏ mình với bạn bè, để đua đòi… - Bán dâm/buôn bán tình dục để kiếm tiền.
3.1. Các dấu hiệu hành vi và tinh thần - Rối loạn tinh thần, cảm giác tự ti. - Lo lắng, sợ sệt, xa lánh, trốn chạy… - Trầm cảm, mặc cảm tội lỗi, hổ thẹn, có biểu hiện dọa tự tử, tự tử. - Mất ngủ, không ăn, ăn không ngon. - Lạm dụng chất gây nghiện. - Rối loạn về tình dục, sợ hãi, ghê tởm hành vi tình dục, không có khả năng phân biệt giữa các hành vi tình cảm và tình dục. - Có hoạt động tình dục sớm. - Có thể có hành vi xâm hại, lạm dụng người khác. 3.2. Các dấu hiệu thực thể - Các vết thâm tím, chảy máu, sưng đau, đặc biệt có liên quan đến bộ phận sinh dục. - Đi lại, ngồi đứng khó khăn, quần áo rách, bẩn, có dính máu. - Ra máu, dịch âm đạo hoặc dương vật. - Đau bụng, đau vùng hạ vị. - Nhiễm khuẩn tiết niệu tái diễn, có thể đại tiểu tiện không tự chủ. - Có các dấu hiệu nhiễm bệnh LTQĐTD: tiết dịch âm đạo, tiết dịch niệu đạo, vết loét, sùi… - Có thai.
- Có thể dẫn đến thương tích, tàn tật, tử vong. - Các tổn thương về tâm lý: rối loạn hành vi, trầm cảm, lo âu, mất ngủ, tự tử... - Rối loạn chức năng tình dục: lãnh cảm... - Bỏ học, bỏ việc, xa lánh mọi người. - Tâm lý trả thù, bất cần có thể khiến VTN/TN đã bị xâm hại lại trở thành kẻ đi xâm hại. - Hậu quả về SKSS: có thai ngoài ý muốn, NKLTQĐTD/HIV/AIDS…
5.1. Đối với những trường hợp VTN/TN bị bạo hành - Nhận biết có bạo hành xảy ra với khách hàng VTN/TN. - Cung cấp thông tin về xâm hại bạo hành ở những nơi có khách hàng (tranh ảnh, tờ rơi, áp phích… ở phòng đợi, tư vấn…). - Bày tỏ thái độ thông cảm, tôn trọng và động viên. - Hỏi tiền sử và thăm khám kỹ để đánh giá nguy cơ NKLTQĐTD, nguy cơ mang thai và các tổn thương khác. - Điều trị hoặc chuyển tuyến khi cần (bao gồm cả việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nếu VTN/TN nữ bị cưỡng hiếp trong vòng 120 giờ, chuyển VTN/TN tới các cơ sở chuyên khoa để được tư vấn, xét nghiệm và hỗ trợ điều trị NKLTQĐTD/HIV). - Tư vấn cho VTN/TN những nội dung liên quan đến bạo hành, hỗ trợ tâm lý cho họ. - Đảm bảo bí mật và riêng tư đối với những thông tin của nạn nhân. - Hỗ trợ VTN/TN tìm người giúp đỡ, tìm nơi an toàn, tìm đến các dịch vụ xã hội trợ giúp. - Ghi chép thật đầy đủ, lưu hồ sơ theo đúng quy định pháp lý. 5.2. Dự phòng và giảm thiểu hậu quả của bạo hành - Tham gia các hoạt động giáo dục và dự phòng bạo hành tại cộng đồng, trường học. - Cung cấp các thông tin về bạo hành cho các khách hàng, đặc biệt chú trọng khách hàng VTN/TN, ngay cả khi họ đến cơ sở y tế không phải vì vấn đề bạo hành. - Phát hiện và ngăn ngừa những dấu hiệu, những biểu hiện có thể dẫn tới bạo hành. - Hỗ trợ và tư vấn VTN/TN đã bị xâm hại để giúp họ vượt qua stress, lấy lại sự cân bằng tâm lý, tránh được cảm giác muốn trả thù, buông trôi. - Đảm bảo quyền của VTN/TN, nhấn mạnh quyền bảo vệ tránh mọi hình thức bạo hành. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|