|
1. ĐỊNH NGHĨA
Thoái hóa cột sống (Degenerative Spondylosis) là một phức hợp các bệnh lý liên quan
đến quá trình lão hóa các thành phần cột sống, biểu hiện dưới hình thức thoái hóa đĩa
điệm, thân sống, mấu khớp, có thể đưa đến chèn ép thần kinh và mất vững cột sống.
Nguyên nhân thoái hóa cột sống liên quan đến tuổi và có thể thứ phát sau chấn thương.
2. CHẨN ĐOÁN:
a. Lâm sàng
- Đau do đĩa điệm (Discogenic Pain): đau khi cúi cổ hoặc lưng.
- Đau do thoái hóa mấu khớp: đau tăng khi ưỡn hoặc xoay cột sống.
- Đau do mất vững: đau khi vận động, nghỉ ngơi không đau (đau cơ học).
- Cứng cột sống vào buổi sáng.
- Kêu lục khục khi cử động cột sống.
- Một số trường hợp có đau rễ dây thần kinh do hẹp lỗ liên hợp hoặc thoát vị đĩa
đệm kết hợp.
- Có thể có biến dạng cột sống: gù, vẹo cột sống.
- Trường hợp hẹp ống sống: biểu hiện đau cách hồi thần kinh: bệnh nhân đau theo
đường đi của dây thần kinh tọa, xuất hiện khi đi lại, nghỉ ngơi đỡ đau
b. Cận lâm sàng
- XQ: hẹp đĩa điệm, xơ hoá tấm sụn (Endplate), gai thân đốt sống, xơ hoá sụn mấu
khớp, … XQ động: dấu hiệu mất vững.
- CT Scan: cho hình ảnh rõ ràng và chi tiết hơn Xquang. Thường CT scan bổ sung
cho XQ là loại trừ một bệnh lý khác.
- Cộng hưởng từ (MRI): cho thấy rõ hơn tình trạng thoái hóa của cột sống và để loại
trừ các bệnh lý khác.
3. XỬ TRÍ:
a. Điều trị bảo tồn:
Thoái hóa cột sống thắt lưng đơn thuần chủ yếu điều trị bảo tồn, bao gồm:
Vật lý trị liệu:
Bài tập thể dục, xoa bóp, kéo nắn, chiếu hồng ngoại, chườm nóng, liệu pháp suối
khoáng, bùn nóng, paraphin, tập cơ dựng lưng....
Thuốc:
Kháng viêm, giảm đau bậc 2, bậc 3
- Thuốc chống viêm không steroid:
+ Diclofenac (Voltaren...) 50mg x 2 viên/ngày
+ Piroxicam (Felden, Brexin...) 20mg x 1 viên/ngày
+ Meloxicam (Mobic.) 7,5mg x 1-2 viên/ngày
+ Celecoxib (Celebrex) 200mg x 1-2 viên/ngày
- Thuốc chống viêm steroid:
+ Medrol 4 -32 mg /ngày
- Thuốc phối hợp Acetaminophen và NSAIDs hoặc Opioid:
+ Paracetamol 325mg + Ibuprofen 200mg (Alaxan) x 2-3 viên/ngày
+ Paracetamol 325mg + Tramadol 37.5mg (Ultracet) x 1- 2 viên/ngày
Giãn cơ
Thuốc kháng viêm tác dụng chậm: Piascledine, IL-1, …
Tiêm corticoid tại chổ
b. Điều trị phẫu thuật:
Chỉ định khi thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống gây đau thần kinh tọa kéo dài, hoặc
có hẹp ống sống với các dấu hiệu thần kinh tiến triển nặng ảnh hưởng tới chất
lượng cuộc sống mà các biện pháp điều trị nội khoa không kết quả. Trong trường
hợp đĩa đệm thoái hóa nhiều, có thể xem xét thay đĩa đệm nhân tạo.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Thành phố Hồ Chí Minh (2018). Phác đồ điều
trị của bệnh viện chấn thương chỉnh hình, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
2. Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (2016), Phác đồ điều trị khoa chấn thương chỉnh
hình.
3. Bộ Y tế (2017), Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật ngoại khoa chuyên khoa Chấn
thương chỉnh hình.
4. Bộ Y tế (2014). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh Cơ xương khớp.
5. Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh (2005), Bải giảng bệnh học chấn thương
chỉnh hình và phục hồi chức năng, tài liệu giảng dạy bộ môn chấn thương chỉnh
hình và phục hồi chức năng
|
