|
|||||||||
ĐÁP ỨNG Y TẾ TRONG THẢM HỌA THƯƠNG VONG HÀNG LOẠT(Tham khảo chính: Tài liệu BM YHGĐ) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
MỤC TIÊU THUYẾT TRÌNH:
NỘI DUNG
Nguyên nhân thảm hoạ đến từ thiên nhiên hoặc do từ con người tạo ra, như động đất, sóng thần, bão lũ, hạn hán, núi lửa, chìm phà, lật xe, chiến tranh, ngộ độc thực phẩm hàng loạt, hoá chất, hạt nhân, tụ tập đông người dẫm đạp nhau… mức độ thương vong phụ thuộc tính chất của nguyên nhân gây thảm hoạ, tuy nhiên để giảm thiểu rủi ro và giảm thiểu số lượng thương vong chúng ta cần lập kế hoạch ứng phó cho tất cả các cấp từ trung ương đến cơ sở. Về mặt y tế, Trạm y tế cũng có vai trò tham gia trong công tác ứng phó thảm hoạ, khi sự cố bất ngờ xảy ra, hoặc khi bạn đang phục vụ công tác lễ hội hoặc các hoạt động thi đấu thể thao tập trung đông người tại địa phương của mình.
Mức độ tàn khốc của vụ thảm hoạ kép động đất và sóng thần Tōhoku ở Nhật Bản. Xảy ra ngày 11 tháng 3 năm 2011, thời gian xảy ra chỉ khoảng 6 phút. Sự tàn khốc của thực tế đã vượt xa kịch bản được dự báo trước.
Thảm hoạ động đất ở Nepal là một trận động đất mạnh khoảng 7,8 hoặc 8,1 độ (Mw) xảy ra vào thứ bảy ngày 25 tháng 4 năm 2015. Đây là trận động đất mạnh nhất xảy ra tại Nepal kể từ trận động đất xảy ra năm 1934 tại quốc gia này. Con số người chết đã tìm được là hơn 8000 và hơn 16000 người bị thương do động đất ở Nepal và các vùng lân cận thuộc Ấn Độ, Trung Quốc, và Bangladesh. Sáng 3/12/1984: Một bể chứa khí ga độc của công ty hóa chất Mỹ, Union Carbide bị rò rỉ với hơn 40 tấn khí độc metyla izoxianat. Lượng khí độc bị rò rỉ thoát ra ngoài và bao phủ một số khu phố. Khoảng 500.000 người đã hít phải chất khí chết người này. Trong số đó có 2500 đến 5000 người đã chết ngay khi hít phải. Thảm hoạ nguyên tử Chernobyl xảy ra vào ngày 26 tháng 4 năm 1986 khi nhà máy điện nguyên tử Chernobyl ở Pripyat, Ukraina-Liên Xô bị nổ. Là vụ tai nạn hạt nhân trầm trọng nhất trong lịch sử năng lượng hạt nhân, đã phải sơ tán và tái định cư cho hơn 336.000 người, dự đoán tổng số người chết vì vụ tai nạn là 4.000. Phà Sewol của Hàn Quốc bị lật vào ngày 16 tháng 4 năm 2014. Phà chở 450 người, chủ yếu là học sinh Trường Trung học Danwon.Vụ việc khiến hơn 304 người thiệt mạng 9 người mất tích. Thảm họa Heysel là một thảm họa bạo lực bóng đá xảy ra trên sân vận động Brussels, Bỉ, ngày 29 tháng 5 năm 1985. Một bức tường của sân vận động đã sụp đổ trong trận đấu bóng đá chung kết cúp UEFA năm 1985 giữa hai câu lạc bộ Liverpool F.C. của Anh và Juventus F.C. của Italia. 39 người bị thiệt mạng, chủ yếu là các cổ động viên bóng đá người Italia. Thảm họa Lễ Hajj năm 1990 tại Mecca, Ả Rập Saudi. Thương vong đến 1426 người. Lịch sử các vụ thảm họa Tại Việt Nam:
Thảm họa: Sự gián đoạn nghiêm trọng hoạt động của một cộng đồng hay một xã hội, gây ra những thiệt hại trên diện rộng về người, tài sản, kinh tế hay môi trường; vượt quá khả năng đáp ứng của cộng đồng hay xã hội bằng chính nguồn lực của mình. (Chiến lược quốc tế về giảm nhẹ thảm họa - UN / ISDR – 2009). Từ định nghĩa về thảm họa thể hiện 3 tính đặc trưng
Đặc điểm của thảm hoạ: Là sự cố bất ngờ do con người hoặc thiên nhiên gây ra, làm ảnh hưởng đến con người, xã hội và môi trường. Về mặt y tế, đây là sự cố gây thương vong hàng loạt- nhiều nạn nhân cần được cấp cứu trong một môi trường không bình thường và nhiều xáo trộn. Sự cố gây thương vong hàng loạt: Một sự kiện dẫn đến tình trạng ốm đau, bệnh tật và/hoặc thương vong làm đảo lộn hoạt động thông thường của một bệnh viện, một địa phương, một cơ quan chức năng/hoặc một vùng.
Phân loại thảm họa theo số người bị tác động trực tiếp + Mức 1: 30-100 người bị nạn, hoặc 20-50 người phải nằm viện + Mức 2: 101-500 người bị nạn, hoặc 51-200 người phải nằm viện. + Mức 3: 501-2.000 người bị nạn, hoặc 200-300 người phải nằm viện. + Mức 4: hàng ngàn người bị nạn, trên 300 người phải nằm viện. Là căn cứ để huy động người, xe cứu thương và các phương tiện phục vụ công tác khắc phục hậu quả của thảm họa.
Vòng tròn xử lý thảm hoạ: gồm 5 giai đoạn.
Các lực lượng tham gia phòng chống thảm họa: Thống nhất trong mệnh lệnh chỉ huy, cụ thể hóa trong các mức thang chỉ huy: Nhiệm vụ của từng lực lượng:
VỀ Y TẾ -quy trình hoạt động tình huống thảm hoạ
Chính quyền địa phương các cấp:
Hiện trường tai nạn hàng loạt: Sự tham gia của các đơn vị cấp cứu Hệ thống y tế trong phòng chống thảm họa:
Các thành phần đơn vị y tế tại hiện trường:
Tùy mức độ nghiêm trọng của tai nạn hàng loạt, người điều hành, chỉ huy các đơn vị y tế có thể là:
Quy trình nghiệp vụ: Thảm họa dù do thiên nhiên hay do con người thì việc đáp ứng y tế cho khắc phục thảm họa cũng đều bao hàm các nội dung sau đây:
Công việc này giữ vai trò quan trọng trong việc cứu thoát nạn nhân: việc phát hiện sớm thảm họa, phát tín hiệu cấp cứu kịp thời, cung cấp thông tin chính xác về mức độ thảm họa, số lượng nạn nhân…
Cần lưu ý: Y tế địa phương là đơn vị đầu tiên tham gia cấp cứu tại hiện trường.
III. Phân lọc & xử trí tại hiện trường Phân lọc để điều trị là một quá trình đưa ra quyết định về y tế để ưu tiên bệnh nhân dựa trên mức độ nghiêm trọng của họ để điều trị càng nhiều càng tốt khi nguồn lực không đủ để điều trị cho tất cả ngay lập tứcTừ Triage có nguồn gốc từ tiếng Pháp của từ Trier có nghĩa là lựa chọn, sắp xếp, phân loại theo thứ tự ưu tiên. Khái niệm Triage được Bác Sĩ phẫu thuật Dominique Larrey sử dụng từ thời đại Napoleon, làm thế nào để cung cấp dịch vụ tốt nhất cho số lượng nạn nhân nhiều nhất trong một thời gian ngắn với điều kiện nhân lực hạn chế. Phương pháp này giúp chọn lọc những nạn nhân cần sự giúp đỡ ưu tiên và có nhiều khả năng cứu chữa nhất vì thế tất cả các nạn nhân trong cấp cứu hàng loạt hoặc cấp cứu thảm họa đều phải được chọn lọc trước khi xử trí, nhằm tối ưu hóa khả năng đáp ứng y tế. Triage tại hiện trường cần được huấn luyện cho những người tham gia cấp cứu ngoài bệnh viện và cần có phương pháp đơn giản, dễ nhớ, dễ thực hiện. Phân loại đơn giản và điều trị nhanh (START) START là một hệ thống phân loại được đánh giá rất cao và đã được minh chứng qua thực tiễn tại hiện trường sự cố thương vong hàng loạt chẳng hạn như: tai nạn tàu hỏa và tai nạn xe buýt, mặc dù nó được thiết kế để dùng cho thảm họa động đất. Vận chuyển bệnh nhân là quan trọng nhưng việc cấp cứu tại hiện trường cần được ưu tiên hơn. Phân loại ban đầu cần được thực hiện nhanh chóng và chỉ được gián đoạn khi buộc phải thực hiện những động tác cấp cứu tính mạng như: Khai thông đường thở hay cầm máu. Phương pháp START nhằm điều trị những nguy cơ chính đe dọa đến mạng sống như tắc nghẽn đường thở, và chảy máu ngoài nghiêm trọng, nó cho phép nhân viên y tế có 60 giây hoặc ít hơn để phân loại một bệnh nhân bằng cách dựa vào:
Tất cả bệnh nhân đều được đánh giá về tình trạng hô hấp. Nếu bệnh nhân ngừng thở, kiểm tra có bị tắc nghẽn và khai thông đường thở. Nếu những kỹ thuật trên vẫn không hiệu quả thì gắn thẻ ĐEN cho bệnh nhân. Nếu nhịp thở lớn hơn 30 lần/phút thì gắn thẻ ĐỎ. Nếu nhịp thở ít hơn 30 lần / phút thì chuyển sang đánh giá tình trạng tuần hoàn.
Bước đầu tiên trong START là tách riêng những nạn nhân còn tỉnh và đi lại được. Yêu cầu họ di chuyển đến khu an toàn đã được chỉ định trước khi tiến hành phân loại các nạn nhân khác. Họ là những bệnh nhân “bị thương nhưng vẫn đi lại được” và được gắn thẻ màu XANH LÁ CÂY. Họ sẽ được đánh giá lại sau khi phân loại xong những bệnh nhân nặng hơn. Những nạn nhân còn lại được đánh giá nhanh về tình trạng hô hấp, tuần hoàn và tri giác và sẽ được chia thành 3 loại dưới đây: ĐỎ Cấp cứu khẩn cấp: Bệnh nhân chỉ thở được sau khi khai thông đường thở, những bệnh nhân có nhịp thở lớn hơn 30 lần / phút, hay có thời gian đổ đầy mao mạch lớn hơn 2 giây, hay bệnh nhân không thể làm theo những mệnh lệnh đơn giản. VÀNG Cấp cứu trì hoãn: Là những bệnh nhân không rơi vào loại cấp cứu khẩn cấp hoặc nhóm những nạn nhân nhẹ. ĐEN : Tử Vong: bệnh nhân không thở được ngay cả sau khi đã khai thông đường thở Làm thế nào để đánh giá bệnh nhân dựa vào hô hấp, tuần hoàn và tri giác Hệ thống START căn cứ vào việc 3 đặc điểm quan trọng: Hô hấp, Tuần hoàn và Tri giác. Bệnh nhân cần được đánh giá nhanh, có hệ thống, bắt đầu từ tình trạng hô hấp. Nếu bệnh nhân còn thở, phải tiến hành xác định nhịp thở.
Lưu ý: Việc cố định cột sống cổ trong tai nạn thương vong hàng loạt khác với trường hợp đơn lẻ. Đây chỉ là lúc cấp cứu khẩn cấp nên không có thời gian để cố định cột sống cho mọi bệnh nhân.
Tuần hoàn: Phương pháp tốt nhất tại hiện trường để đánh giá tình trạng của hệ tuần hoàn là kiểm tra động mạch quay. Nếu mạch quay không có hoặc không đều, gắn thẻ Đỏ . Nếu mạch rõ, đều, chuyển sang đánh giá tình trạng tri giác. Tình trạng tri giác: Phần cuối cùng trong chuỗi phân loại đơn giản và điều trị nhanh (START) là kiểm tra tình trạng tri giác của bệnh nhân. Động tác này được thực hiện trên những bệnh nhân có hô hấp và tuần hoàn ổn định.
Biện pháp tiếp cận sơ cứu từng ca đơn lẻ tại hiện trường: áp dụng nguyên tắc ABCD
KẾT LUẬN: Thảm họa dù do thiên nhiên hay con người gây ra, đều đem lại những hậu quả to lớn, thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, kinh tế, xã hội của các nước nói riêng và của nhân loại nói chung. Để công tác phòng chống thảm họa đạt hiệu quả cao, đòi hỏi nỗ lực của các ngành các cấp và của toàn xã hội. Ngành y tế là một bộ phận tham gia guồng máy phòng chống thảm họa cũng phải có sự đầu tư, chuẩn bị đúng mức trong công tác, trong đó bao gồm - xây dựng kế hoạch ứng phó với thảm họa một cách cụ thể, tổ chức vận hành một bộ máy chỉ huy, điều hành, chuẩn bị nguồn lực và phương tiện vật chất để đáp ứng yêu cầu, huấn luyện những kiến thức cơ bản cho nhân viên y tế và kể cả người dân khi thảm họa xảy ra. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|