Xếp loại thiếu máu

(Tham khảo chính: Bài giảng nhi khoa)

Mục tiêu

1. TCLS của thiếu máu
2. Cơ chế sinh lý bệnh học
3. Phương pháp tiến hành chẩn đoán

1. ĐỊNH NGHĨA :

• 3 trị số : số lượng HC, tỉ lệ Hb, DTHC (Hct)
• Thiếu máu : không do số lượng HC mà là lượng oxy do HC chuyên chở -->

       Thiếu máu =  giảm lượng huyết sắc tố (Hb)

Phân biệt :

• Thiếu máu do mất máu
• Thiếu máu do giảm sản HC => đo lượng HC mạng (bt: 40.000 - 80.000/mm³)

1. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:
2. Thiếu máu cấp tính :

• Do giảm oxy và khối lượng tuần hoàn
• Da niêm xanh +++
• Mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt. Kích thích hoặc lơ mơ.
• Trụy tim mạch --> kéo dài --> không hồi phục.

2. Thiếu máu kinh niên:

a/ Da, lông, tóc, móng và niêm mạc :

• Da xanh, niêm nhợt
• Móng : mất vẻ óng ả.
• Lông thưa, rụng tóc

b/ Tuần hoàn :

• Nhịp tim nhanh do nhu cầu oxy của mô và tế bào không giảm --> tim làm việc nhiều hơn.
• HA thấp, ATTT cơ năng, mất sau điều trị
• Thiếu máu kéo dài, nặng: thất T to, suy tim T, suy tim toàn bộ.

c/ Hô hấp :  tăng nhịp thở. thở nông, nhanh

d/ Thần kinh :

• Thiếu oxy não --> chóng mặt, nhức đầu, lừ đừ, buồn ngủ ...

* Trưởng Khoa Thận Máu Nội Tiết BV Nhi Đồng 2, Phó chủ nhiệm Bộ Môn Nhi Trường Đại Học Phạm Ngọc Thạch, Giáo sư các Trường Đại Học Y Khoa Pháp

* Tùy nguyên nhân và cơ chế:

• Yếu tố dân tộc và gia đình
• Tiền căn cá nhân

III. TRIỆU CHỨNG SINH HỌC:

Dựa vào:

Thể tích trung bình HC (MCV , VGM)

Hình dạng tế bào trên lam

CTM và lượng HC mạng

Lưu ý : Cần làm xét nghiệm tìm nguyên nhân trước truyền máu, nếu không thì 3 tháng sau truyền máu mới cho được kết quả chính xác.

1. XẾP LOẠI THIẾU MÁU:
2. Dựa vào thể tích trung bình hồng cầu:a/ Thiếu máu hồng cầu nhỏ:

• Thiếu sắt, SDD
• Ngộ độc chì, INH, Ethanol ...
• Thalassemia
• Tình trạng viêm
• Thiếu mu nguyn bo sắt
• Bất thường bẩm sinh trong biến dưỡng sắt: bệnh không có Transferrine/máu.

b/ Thiếu máu hồng cầu to :

• Thiếu Vitamin B12
• Thiếu acid folic
• Hội chứng Blackfan Diamond
• Xâm lấn tủy

c/ Thiếu máu hồng cầu thể tích bình thường :

• Thiếu máu huyết tán :

aBất thường men hồng cầu

aBất thường màng hồng cầu

aThiếu máu huyết tán mắc phải

• Thiếu máu do mất máu
• Thiếu máu do suy thận
• Thiếu máu do bệnh máu ác tính

2. Dựa vào sinh lý bệnh học :

a/ Rối loạn trong sự tăng sinh và phân hóa tế bào máu gốc :

• Suy tủy bẩm sinh hay mắc phải
• Suy giảm một dòng hồng cầu

aBẩm sinh: Blackfan Diamond

aMắc phải: thoáng qua siêu vi

• Xâm lấn tủy : bệnh máu ác tính
• Giảm SX Erythropoietin:

aSuy thận

aViêm mãn

aSDD

aNội tiết

b/ Rối loạn trong sự hoàn chỉnh chức năng tạo HC :

• Thiếu sắt
• Thiếu vitamin B12, acid folic, thiamine
• Ngộ độc chì
• Thalassemie (HbF tăng)

c/ Thiếu máu huyết tán :

• Nguyên nhân bẩm sinh : bất thường Hb, màng HC, men
• Nguyên nhân mắc phải: tự miễn, nhiễm trùng.

SƠ ĐỒ CHẨN ĐOÁN THIẾU MÁU

                                                                            THIẾU MÁU

                                                                                Hb giảm