Khô miệng ở người lớn tuổi

(Trở về mục nội dung gốc: )

1. Bối cảnh

• Địa điểm: Phòng khám Lão khoa - Y học gia đình.

• Thời gian: 14:00 chiều, một ngày trong tuần.

• Nhân vật:

  • Bệnh nhân: Bà Hoàng Thị M, 70 tuổi, đã nghỉ hưu.

  • Học viên: Bác sĩ đang trong khóa đào tạo thực hành Lão khoa.

2. Lý do đến khám

Bà M đến khám vì "miệng khô cả nửa năm nay, ăn uống không ngon, nói chuyện cũng khó khăn".

3. Bệnh sử

• Bệnh nhân khai tình trạng khô miệng bắt đầu từ từ khoảng 6 tháng trước và ngày càng nặng hơn.

• Đặc điểm: Cảm giác khô rát liên tục trong miệng, đặc biệt là vào ban đêm, khiến bà phải thức giấc nhiều lần để uống nước. Cảm giác không có đủ nước bọt trong miệng.

• Ảnh hưởng chức năng:

  • Ăn uống: Rất khó nhai và nuốt thức ăn khô (như bánh mì, cơm), phải uống nhiều nước mới nuốt được. Bà cảm thấy vị giác cũng thay đổi, ăn không còn ngon miệng như trước, dẫn đến sụt khoảng 2kg trong 3 tháng qua.

  • Nói chuyện: Nói chuyện lâu bị dính môi, cảm giác khó khăn khi phát âm.

  • Răng miệng: Bà than phiền về tình trạng hôi miệng và gần đây bị sâu vài cái răng dù vẫn đánh răng đều đặn.

• Các triệu chứng khác:

  • Bà cũng cảm thấy khô mắt, phải dùng thuốc nhỏ mắt thường xuyên.

  • Thỉnh thoảng có cảm giác nóng rát sau xương ức, nhất là sau khi ăn no.

  • Thở chủ yếu bằng miệng vào ban đêm vì cảm thấy hơi nghẹt mũi.

• Tình trạng hiện tại: Lúc đến khám, bệnh nhân tỉnh táo, than phiền cảm giác "cát" trong miệng và mắt.

4. Tiền căn

• Bản thân:

  • Nội khoa:

    • Tăng huyết áp, đang điều trị ổn định.

    • Đái tháo đường type 2, phát hiện cách đây 10 năm.

    • Viêm khớp dạng thấp, đang theo dõi tại chuyên khoa Cơ xương khớp.

    • Mất ngủ, lo âu.

  • Ngoại khoa: Chưa ghi nhận phẫu thuật liên quan.

  • Thuốc đang dùng:

    • Losartan 50mg, 1 viên/ngày (Tăng huyết áp).

    • Metformin 850mg, 2 viên/ngày (Đái tháo đường).

    • Hydrochlorothiazide 25mg, 1 viên/ngày (Lợi tiểu, điều trị tăng huyết áp).

    • Amitriptyline 25mg, 1 viên/ngày (uống buổi tối để trị mất ngủ và hỗ trợ giảm đau khớp).

  • Dị ứng: Không ghi nhận tiền sử dị ứng.

• Gia đình: Mẹ và chị gái cũng bị bệnh viêm khớp dạng thấp.

5. Khám lâm sàng (tại phòng khám)

• Sinh hiệu: Mạch: 80 lần/phút, Huyết áp: 135/85 mmHg, Nhiệt độ: 37°C.

• Tổng trạng: Tỉnh táo, thể trạng trung bình, da niêm mạc khô nhẹ.

• Khám vùng đầu mặt cổ:

  • Mắt: Kết mạc hai bên hơi khô, không sung huyết.

  • Mũi: Soi mũi trước thấy niêm mạc mũi khô, không có dấu hiệu viêm hay tắc nghẽn rõ rệt.

  • Miệng:

    • Niêm mạc miệng, lưỡi và sàn miệng khô, teo, mất độ bóng, có ít nước bọt quánh.

    • Lưỡi đỏ, có nhiều rãnh nứt.

    • Gương soi miệng dính vào niêm mạc má khi khám.

    • Tình trạng vệ sinh răng miệng kém, có nhiều răng sâu ở cổ răng.

  • Tuyến nước bọt: Tuyến mang tai và dưới hàm hai bên không sưng to, không đau.

• Khám các cơ quan khác: Tim đều, phổi trong. Khớp gối và khớp ngón tay hai bên có dấu hiệu sưng nhẹ, biến dạng.