|
Rối loạn phân ly là một nhóm rối loạn tâm thần đặc trưng bởi sự gián đoạn hoặc mất liên kết trong các chức năng tâm thần thông thường, như: ký ức, ý thức, bản sắc, cảm xúc, nhận thức, vận động và hành vi. Trước đây, rối loạn này được gọi là "hysteria" hoặc "rối loạn dạng cơ thể".
Nguyên Nhân và Yếu Tố Nguy Cơ:
- -Sang chấn tâm lý: Rối loạn phân ly thường xuất hiện sau khi trải qua sang chấn tâm lý, như lạm dụng thể chất hoặc tình dục, tai nạn, thiên tai, chiến tranh...
- -Nhân cách dễ bị tổn thương: Những người có nhân cách dễ bị tổn thương, dễ xúc động, đa cảm, tính ám thị cao... có nguy cơ mắc rối loạn phân ly cao hơn.
- -Yếu tố di truyền: Mặc dù chưa xác định được gen cụ thể, nhưng di truyền có thể đóng một vai trò trong việc gia tăng nguy cơ mắc rối loạn phân ly.
Biểu Hiện Lâm Sàng:
Rối loạn phân ly có nhiều thể khác nhau với các biểu hiện đa dạng:
- -Rối loạn phân ly mất trí nhớ: Người bệnh không thể nhớ lại thông tin cá nhân quan trọng, thường liên quan đến sang chấn tâm lý.
- -Rối loạn phân ly dạng lú lẫn: Người bệnh đột ngột bị rối loạn ý thức, mất định hướng, có thể đi lang thang không mục đích.
- -Rối loạn phân ly bản sắc: Người bệnh có hai hoặc nhiều bản sắc riêng biệt, mỗi bản sắc có ký ức, hành vi và đặc điểm riêng.
- -Rối loạn phân ly mất cảm giác và vận động: Người bệnh bị mất cảm giác hoặc tê liệt một phần cơ thể mà không có nguyên nhân thực thể.
- -Rối loạn phân ly co giật: Người bệnh có các cơn co giật giống động kinh nhưng không có bất thường về điện não.
Chẩn Đoán:
Chẩn đoán rối loạn phân ly dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán của DSM-5 (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần) hoặc ICD-10 (Bảng Phân Loại Bệnh Tật Quốc tế) sau khi đã loại trừ các nguyên nhân thực thể.
Điều Trị:
-Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý là phương pháp điều trị chính cho rối loạn phân ly. Các liệu pháp thường được sử dụng bao gồm:
-Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi tiêu cực.
-Liệu pháp tâm động học: Giúp người bệnh khám phá và giải quyết những xung đột tâm lý tiềm ẩn.
-Liệu pháp EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): Giúp người bệnh xử lý những ký ức sang chấn.
-Thuốc: Thuốc không điều trị trực tiếp rối loạn phân ly, nhưng có thể được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng kèm theo như lo âu, trầm cảm, mất ngủ...
Tiên Lượng:
Tiên lượng của rối loạn phân ly phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm thể bệnh, mức độ nghiêm trọng, thời gian mắc bệnh, sự tuân thủ điều trị và hệ thống hỗ trợ xã hội. Với điều trị kịp thời và phù hợp, nhiều người bệnh rối loạn phân ly có thể hồi phục hoàn toàn hoặc kiểm soát tốt các triệu chứng.
|
