|
Thông thường thì tiếp cận bệnh nhân có triệu chứng buồn nôn – ói bao gồm 3 bước[4]:
• Khai thác bệnh sử chi tiết, phân định rõ đây là trường hợp buồn nôn – ói cấp tính hay mãn tính (kéo dài ít nhất 1 tháng).
• Ghi nhận và điều trị các biến chứng, hậu quả của buồn nôn – ói: mất dịch, hạ kali máu, kiềm chuyển hóa, viêm phổi hít (bệnh nhân rối loạn tâm thần, giảm ý thức), hội chứng Mallory Weiss (do nôn ói quá nhiều, tổn thương miệng nối dạ dày thực quản).
• Điều trị nguyên nhân nếu có thể (ví dụ như tắc ruột, viêm tụy cấp…). Trong các trường hợp còn lại thì có thể điều trị triệu chứng.
Khai thác bệnh sử và khám lâm sàng: Chúng ta cần khai thác bệnh sử chi tiết và thực hiện khám lâm sàng đầy đủ. Trong phần lớn các trường hợp, nguyên nhân bệnh có thể được xác định chỉ thông qua bệnh sử và khám lâm sàng; các xét nghiệm cận lâm sàng thường không cần thiết.
Một số bệnh cảnh lâm sàng điển hình quan trọng:
• Nôn ói kèm đau bụng là dấu hiệu báo bệnh thực thể: ví dụ như sỏi túi mật, viêm tụy cấp,…
• Bụng chướng và gõ vang gợi ý tình trạng tắc đường ruột: có thể do liệt ruột (bệnh viêm tụy cấp, nhồi máu mạc treo), do lồng ruột (gặp ở trẻ em), do tắc ruột (có thể là bệnh lý u bướu trong đường ruột, ngoài đường ruột) hoặc do thoát vị ruột vào lồng ngực,..
• Ói ra thức ăn của bữa ăn cách vài giờ trước đó có thể gợi ý tình trạng tắc ngõ ra tại dạ dày hoặc liệt dạ dày cấp (gặp trong uống rượu bia).
• Buồn nôn kèm cảm giác nóng rát sau xương ức gợi ý bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
• Ói vào buổi sáng sớm có thể gợi ý hội chứng nghén khi mang thai trong 3 tháng đầu thai kỳ.
• Chất ói ra giống như phân là biểu hiện của tắc ruột thấp hoặc thông nối dạ dày ruột.
• Chóng mặt và dấu nystagmus là điển hình của viêm thần kinh tiền đình và các nguyên nhân khác của chóng mặt có thể gây ói.
• Ói do nguyên nhân thần kinh có biểu hiện ói theo tư thế, ói vọt, và thường đi kèm với các dấu chứng thần kinh.
|
