Quan sát và lắng nghe là hai kỹ năng rất quan trọng và được sử dụng trong giao tiếp. Kỹ năng quan sát là kỹ năng sử dụng mắt để thu thập thông tin. Trong giao tiếp với người bệnh cần lắng nghe lời nói của họ và đặc biệt chú ý quan sát kỹ ngôn ngữ không lời của họ qua quan sát tư thế, cử chỉ, dáng điệu, quần áo, ánh mắt, sự cử động có thể có ía trị giúp hiểu các triệu chứng và nhu cầu của người bệnh.
Người bệnh và đồng nghiệp (hoặc gia đình và bạn bè) sẽ thể hiện sự khác nhau giữa ngôn ngữ có lời và ngôn ngữ không lời của người bệnh, giúp cho cả quá trình chẩn đoán , điều trị và chăm sóc cho người bệnh.
Bằng quan sát tinh tế, cán bộ y tế có thể thu thập được những thông tin chỉ sử dụng kỹ năng lắng nghe thì không thu thập hết được. Điểm mấu chốt là phải nhận ra những cảm giác không diễn đạt bằng ngôn ngữ, quan tâm đến điều đó và chú ý đến điều đó có thể đáp ứng được tốt nhu cầu của người bệnh. Sự kết hợp đó chính xác và sâu sắc giữa lắng nghe và quan sát là công cụ rất hữu hiệu để hiểu được người bệnh.
Khi quan sát cần phải chú ý:
- Bao quát được toàn bộ đối tượng.
- Phát hiện được những biểu hiện bất thường ở đối tượng để điều chỉnh.
- Nhắc nhở, thu hút sự chú ý của đối tượng.
- Động viên sự tham gia tích cực của đối tượng, đáp ứng tốt nhu cầu của họ.
|