|
Tỷ lệ mắc các nguyên nhân gây tắc nghẽn đường thở thay đổi tùy theo độ tuổi.
2.2.1 Người lớn:
- Hen suyễn: Rất phổ biến, ảnh hưởng khoảng 8.7% người trưởng thành ở Hoa Kỳ. Tỷ lệ mắc cao hơn ở nữ giới, người thu nhập thấp, béo phì, có tiền sử gia đình hoặc cơ địa dị ứng. Có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Phổ biến ở người > 40 tuổi, đặc biệt là người có tiền sử hút thuốc lá (yếu tố nguy cơ chính). Tỷ lệ mắc toàn cầu khoảng 10.3% ở người 30-79 tuổi. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiếp xúc khói bụi, ô nhiễm, thiếu hụt alpha-1 antitrypsin.
- Nhiễm trùng đường hô hấp: Rất phổ biến, đặc biệt là nhiễm virus (rhinovirus, RSV, cúm...). Là yếu tố khởi phát thường gặp của đợt cấp hen suyễn. Vi khuẩn (Mycoplasma, Streptococcus pneumoniae...) cũng là nguyên nhân.
- Phản ứng dị ứng: Rất phổ biến (viêm mũi dị ứng, dị ứng thức ăn, thuốc...). Sốc phản vệ là một cấp cứu có thể gây khò khè đe dọa tính mạng.
- Hít phải dị vật: Ít phổ biến ở người lớn hơn trẻ em nhưng nghiêm trọng. Thường gặp ở người giảm ý thức, rối loạn nuốt, người cao tuổi.
- Hen tim: Biểu hiện của suy tim, phổ biến hơn ở người lớn tuổi có bệnh tim mạch. Khởi phát về đêm, giảm khi ngồi dậy là dấu hiệu gợi ý.
- Rối loạn chức năng dây thanh âm (VCD): Tỷ lệ chưa rõ, thường bị chẩn đoán nhầm là hen. Phổ biến hơn ở phụ nữ, thanh thiếu niên. Thường khởi phát do gắng sức, căng thẳng, chất kích thích.
- U đường thở: Hiếm gặp (u khí quản nguyên phát < 0.2% các khối u ác tính) nhưng nghiêm trọng. Thường gặp ở người hút thuốc, lớn tuổi.
2.2.2 Trẻ em:
- Hen suyễn: Nguyên nhân gây khò khè tái phát phổ biến nhất ở trẻ em. Tỷ lệ mắc ở trẻ trai cao hơn trẻ gái trước tuổi dậy thì.
- Viêm tiểu phế quản: Nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng hô hấp dưới ở trẻ < 1 tuổi, thường do RSV. Cao điểm vào mùa thu đông.
- Viêm thanh khí phế quản (Croup): Phổ biến ở trẻ 6 tháng - 3 tuổi, thường do virus Parainfluenza. Gây ho ông ổng và thở rít. Cao điểm vào mùa thu, đầu đông.
- Hít phải dị vật: Rất thường gặp, đỉnh điểm ở trẻ 1-2 tuổi. Là nguyên nhân gây thở rít/khò khè đột ngột cần nghĩ đến đầu tiên.
- Nhiễm trùng đường hô hấp: Virus (RSV, Rhinovirus...) rất phổ biến, gây khò khè, viêm họng...
- Phản ứng dị ứng: Tương tự người lớn, dị ứng thức ăn, môi trường là nguyên nhân phổ biến.
- Dị tật đường thở bẩm sinh: Gây thở rít/khò khè dai dẳng từ khi sinh (mềm sụn thanh quản, hẹp khí quản, rò khí-thực quản...).
|
