Thông tin
Bệnh nhân nữ 54 tuổi đến khám vì lý do có ngứa toàn thân kéo dài từ nhiều năm nay. Bệnh ngứa này đã xuất hiện từ nhiều năm, liên tục trong năm và nặng lên theo từng giai đoạn. Ngứa phân bổ khắp người, cả ở những vùng da kín, vùng lưng, ngực, bụng, hông, tay và chân. Thường ngứa nặng lên về chiều nhưng bệnh nhân không liên đới được đến bất kỳ loại thức ăn, thức uống hoặc xà phòng tắm. Bệnh nhân cho biết thêm rằng triệu chứng ngứa gây khó chịu, xuất hiện nhiều về đêm nên đã cản trở gây khó ngủ. Ngoài ra, do gãi nhiều nên da thường bị trầy- xướt nhiễm trùng và xuất huyết. Bệnh nhân đã từng đi khám và điều trị tại nhiều nơi nhưng chưa giảm. Hiện bệnh nhân không dùng bất kỳ thuốc nào khác.
Bệnh nhân độc thân, sống chung với mẹ và gia đình của chị gái. Trong gia đình không ai có than phiền về ngứa tương tự. Nghề nghiệp chính là bán tạp hóa tại nhà. Bệnh nhân không đi xa, cũng không có bệnh lý gì lạ trong thời gian gần đây.
Khám bệnh ghi nhận thể trạng trung bình- kém, sinh hiệu bình thường. Bệnh nhân giao tiếp tốt, cung cấp thông tin chi tiết. Khám tim phổi không ghi nhận gì bất thường.
Khám da ghi nhận có nhiều vết thâm da, mầy da, vết sướt da có viêm nhẹ phân bổ vùng mu bàn tay, cẳng tay, bụng, lưng, đùi đối xứng 2 bên (xem thêm hình bên dưới). Không ghi nhận được sang thương nguyên phát tại da có thể giải thích dấu hiệu ngứa. Các bộ phận khác chưa ghi nhận bất thường
2. Câu hỏi gợi ý tình huống:
- Đây là thể ngứa lâm sàng nào?
- Thuốc kháng histamin có hiệu quả trong trường hợp này không?
3. Tóm tắt - phân tích tình huống
Bệnh nhân nữ, 54 tuổi, đến khám vì ngứa kéo dài từ nhiều năm, phân bổ toàn thân, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống gây khó ngủ. Không ghi nhận tiền căn bệnh lý đặc biệt, thói quen và môi trường sống không đặc hiệu, tình trạng độc thân, sống chung với với mẹ và gia đình chị gái. Khám ghi nhận sang thương da thứ phát phân bố đối xứng, cả vùng da kín và hở, nhiều vết gãi gây trầy sướt da. Các cơ quan khác không ghi nhận bất thường.
Bệnh nhân được chỉ định dùng Amitriptyline 1v uống mỗi tối, thuốc nước betadine dùng để thoa da vùng trầy da. Kết quả điều trị sau 2 tháng, triệu chứng ngứa có bớt nhiều nhưng không hết. Khi thử ngưng thuốc, triệu chứng ngứa tái lập nhanh.
Đây là thể lâm sàng dị cảm nhóm 4 với nhiều yếu tố lâm sàng gợi ý. Theo như những nội dung sẽ giới thiệu ở phần dưới, thể bệnh này là chẩn đoán loại trừ. Tuy không thể khẳng định bằng bằng chứng lâm sàng – cận lâm sàng, vốn thường nghèo nàn, không rõ ràng, việc điều trị thử đã phát huy tác dụng, góp phần nghĩ đến thể lâm sàng này. Việc sử dụng thuốc kháng Histamine ít hiệu quả ở với thể lâm sàng ngứa nhóm 4 vì đặc điểm bệnh không thông qua cơ chế phóng thích Histamine.
|