Tiếp cận bệnh nhân tâm thần

(Tham khảo chính: ICPC )

Việc đánh giá tình trạng tâm thần là bước đầu tiên và quan trọng trong việc chăm sóc bệnh nhân có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Dù ở phòng khám hay khoa nội trú, việc tiếp cận cần được thực hiện một cách cẩn trọng và chuyên nghiệp để đảm bảo sự thoải mái cho bệnh nhân và thu thập đầy đủ thông tin cần thiết. 

Các bước tiếp cận: 

1. Quan sát và thiết lập mối quan hệ:  Quan sát tổng thể: dáng vẻ, hành vi, thái độ, cách giao tiếp bằng mắt, ngôn ngữ cơ thể.  Tạo không khí thoải mái, cởi mở để bệnh nhân dễ dàng chia sẻ.  Lắng nghe tích cực, thể hiện sự quan tâm và tôn trọng. 
2. Khai thác bệnh sử:

Hỏi bệnh: Sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, tránh thuật ngữ chuyên môn quá phức tạp. Các khía cạnh cần chú trọng: 

• -Dáng vẻ bên ngoài và hành vi: Tổng trạng, mức độ vệ sinh cá nhân, hành vi bất thường (kích động, chậm chạp, lặp lại). 
• -Lời nói: Tốc độ, âm lượng, nội dung, logic, sự liên kết, rối loạn ngôn ngữ. 
• -Tâm trạng và cảm xúc: Trầm cảm, lo âu, hưng phấn, lãnh đạm, thay đổi thất thường. 
• -Nội dung suy nghĩ: Ảo tưởng, ý nghĩ tự sát, ám ảnh, lo lắng thái quá. 
• -Tri giác: Ảo giác (thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, vị giác). 
• -Nhận thức: Mức độ ý thức, định hướng (thời gian, địa điểm, con người), trí nhớ, khả năng tập trung, khả năng tư duy trừu tượng. 

3. Sử dụng các công cụ đánh giá: 

• -Bảng đánh giá tình trạng tâm thần dành cho bác sĩ tổng quát (GPCOG): Đánh giá định hướng, trí nhớ, chức năng thị giác không gian. 
• -Bảng tầm soát trầm cảm: Phát hiện sớm các dấu hiệu trầm cảm ở người lớn tuổi. 
• -Các công cụ đánh giá chuyên sâu khác: Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân. 

4. Đánh giá nguy cơ tự sát:  Đặc biệt chú ý với bệnh nhân có biểu hiện trầm cảm, lo âu, có tiền sử tự sát, hoặc có bối cảnh cuộc sống khó khăn.  Hỏi trực tiếp về ý định tự sát, kế hoạch tự sát, phương tiện tự sát. 

Việc tiếp cận bệnh nhân có vấn đề tâm thần đòi hỏi sự kiên nhẫn, cẩn trọng và chuyên nghiệp. Bằng cách kết hợp quan sát, khai thác bệnh sử và sử dụng các công cụ đánh giá, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp cho bệnh nhân. 

Tiếp cận bệnh nhân có vấn đề tâm thần" cho bài giảng sinh viên y khoa: I. Mở đầu: 

Bảng đánh giá tình trạng tâm thần dành cho bác sĩ tổng quát (GPCOG) 
1.Tên và địa chỉ cho sự gợi nhớ
"Tôi sẽ cung cấp cho anh/chị một tên và địa chỉ sau khi tôi đã nói, tôi muốn anh/chị lặp lại nó và ghi tên địa chỉ vì tôi sẽ yêu cầu anh/chị  đọc lại cho tôi nghe một lần nữa trong một vài phút sau. “Minh Lý, 67 Lạc Long Quân, Quận 11. TP.HCM"
(Cho phép lặp lại tối đa là 4 lượt, nhưng không được ghi chép)
2. Định hướng thời gian. 
Hôm nay là ngày mấy ?
3. Đánh giá chức năng thị giác không gian : 
Sử dụng một tờ giấy với các vòng tròn in sẵn các con số.
•    Yêu cầu bệnh nhân đánh dấu vào tất cả các con số để chỉ ra thời gian trên đồng hồ (yêu cầu chính xác khoảng cách).
•    Yêu cầu vẽ vị trí kim đồng hồ ở thời điểm 11h10.
4.Thông tin 
Yêu cầu cho biết những vấn đề xã hội xảy ra gần đây ? (Gần đây = trong tuần trước)
5.Gợi nhớ lại thông tin được cung cấp ban đầu
Tên và địa chỉ :”Minh Lý , 67 Lạc Long Quân, Quận 11 TP HCM "

Bảng tầm soát trầm cảm dựa trên 5 yếu tố ở người lớn tuổi :

Tải về tài liệu chính .....(xem tiếp)