Nghe kém tiếp nhận, còn gọi là nghe kém thần kinh cảm giác, xảy ra khi có tổn thương ở ốc tai, dây thần kinh thính giác, hoặc các vùng não xử lý âm thanh.
Các nguyên nhân phổ biến
- Lão thính (Presbycusis): Đây là dạng nghe kém tiếp nhận phổ biến nhất, liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên. Các tế bào lông trong ốc tai thoái hóa dần theo thời gian, dẫn đến mất thính lực, đặc biệt ở tần số cao.
- Nghe kém do tiếng ồn: Tiếp xúc với tiếng ồn lớn trong thời gian dài (ví dụ: máy móc, âm nhạc lớn) có thể gây tổn thương các tế bào lông trong ốc tai, dẫn đến nghe kém tiếp nhận vĩnh viễn.
- Bệnh Ménière: Rối loạn tai trong này gây ra các triệu chứng như chóng mặt, ù tai, nghe kém dao động, và cảm giác đầy tai. Nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ, nhưng có thể liên quan đến sự tích tụ dịch bất thường trong tai trong.
- Nghe kém do di truyền: Một số dạng nghe kém tiếp nhận là do đột biến gen di truyền. Tình trạng này có thể xuất hiện từ khi sinh ra hoặc phát triển dần theo thời gian.
- Nghe kém do thuốc (Ototoxicity): Một số loại thuốc, bao gồm aminoglycoside (một loại kháng sinh) và thuốc hóa trị liệu, có thể gây tổn thương ốc tai và dẫn đến nghe kém tiếp nhận.
- Vô căn: Trong một số trường hợp, nguyên nhân gây nghe kém tiếp nhận không thể xác định được.
Triệu chứng
- Khó nghe: Bệnh nhân thường khó nghe, đặc biệt là trong môi trường ồn ào, khi có nhiều người nói chuyện, hoặc khi người nói quay lưng lại.
- Ù tai: Bệnh nhân có thể nghe thấy tiếng ồn trong tai, chẳng hạn như tiếng chuông, tiếng huýt sáo, hoặc tiếng rít, mà không có nguồn gốc âm thanh bên ngoài.
- Chóng mặt: Chóng mặt là triệu chứng đặc trưng của bệnh Ménière, nhưng cũng có thể xuất hiện ở các dạng nghe kém tiếp nhận khác, đặc biệt khi ảnh hưởng đến hệ thống tiền đình.
- Khó khăn trong việc xác định hướng âm thanh: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc xác định nguồn gốc của âm thanh.
-
Chẩn đoán
Để chẩn đoán nghe kém tiếp nhận, cần thực hiện:
- Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh, và các yếu tố nguy cơ. Khám tai bằng otoscope để kiểm tra màng nhĩ và ống tai ngoài.
- Đo thính lực (Audiometry): Xét nghiệm này đánh giá khả năng nghe của bệnh nhân ở các tần số khác nhau.
- Các xét nghiệm khác: Tùy thuộc vào nguyên nhân nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung như chụp MRI, xét nghiệm máu, hoặc xét nghiệm di truyền.
Điều trị
Việc điều trị nghe kém tiếp nhận phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Một số lựa chọn điều trị bao gồm:
- Máy trợ thính: Đây là phương pháp điều trị chính cho lão thính và nhiều dạng nghe kém tiếp nhận khác. Máy trợ thính khuếch đại âm thanh để giúp bệnh nhân nghe rõ hơn.
- Cấy ốc tai điện tử: Đối với những trường hợp nghe kém nặng hoặc điếc sâu, cấy ốc tai điện tử có thể là một lựa chọn. Thiết bị này chuyển đổi âm thanh thành tín hiệu điện và trực tiếp kích thích dây thần kinh thính giác.
- Thuốc: Đối với bệnh Ménière, thuốc có thể giúp kiểm soát chóng mặt và buồn nôn.
- Tránh tiếp xúc với tiếng ồn: Đối với nghe kém do tiếng ồn, điều quan trọng là tránh tiếp xúc thêm với tiếng ồn lớn và sử dụng đồ bảo vệ thính giác khi cần thiết.
- Tư vấn và hỗ trợ: Bệnh nhân có thể được hưởng lợi từ việc tham gia các nhóm hỗ trợ hoặc tư vấn với chuyên gia tâm lý để đối phó với những thách thức về giao tiếp và cảm xúc do nghe kém gây ra.
Phòng ngừa
Một số biện pháp giúp phòng ngừa nghe kém tiếp nhận bao gồm:
- Hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn lớn: Sử dụng đồ bảo vệ thính giác khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn, chẳng hạn như tai nghe chống ồn hoặc nút tai.
- Kiểm tra thính lực định kỳ: Kiểm tra thính lực thường xuyên, đặc biệt là nếu bạn có nguy cơ cao bị nghe kém, chẳng hạn như có tiền sử gia đình bị nghe kém hoặc thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn lớn.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Một số nghiên cứu cho thấy duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên, có thể giúp bảo vệ thính giác.
|