|
Bệnh nhân (BN) nam, 45 tuổi, đến khám tổng quát tại phòng khám bác sĩ gia đình.
Đánh giá ban đầu ghi nhận:
- Huyết áp (HA): 135/85 mmHg, mạch 90 lần/phút, các giá trị sinh hiệu khác trong giới hạn bình thường.
- Thừa cân (BMI = 26 kg/m2), đang hút thuốc lá (5 gói-năm), thường xuyên uống bia (3-4 lon/ngày), ít vận động.
- Lâm sàng: đau khi vận động khớp gối bên trái từ sau chấn thương cách đây 1 năm, các đợt đau khớp cải thiện với điều trị kháng viêm nhưng tái phát thường xuyên khiến BN tránh vận động. Còn lại không ghi nhận bất thường.
- Gia đình: tăng huyết áp và rối loạn lipid máu bên nội (cha và các chú).
1. Câu hỏi gợi ý
1. BN này có thuộc đối tượng cần được dự phòng tiên phát bệnh tim mạch do xơ vữa (BTMXV)?
2. Các yếu tố nguy cơ tim mạch (YTNCTM) cần được tầm soát trên BN này như thế nào?
3. Giả thiết cho biết kết quả cận lâm sàng thông thường như sau:
- Đường huyết đói = 5.9 mmol/L (106 mg/dL), HbA1c = 6%.
- Bilan lipid máu: Cholesterol total = 7 mmol/L (270 mg/dL), HDL-C = 1.1 mmol/L (45 mg/dL), LDL-C = 4.1 mmol/L (160 mg/dL), Triglycerides = 3.7 mmol/L (325 mg/dL).
- Ngoài ra chưa ghi nhận bất thường.
4. Phân tầng nguy cơ tim mạch trên BN được đánh giá như thế nào?
5. Kế hoạch dự phòng bệnh tim mạch do xơ vữa ở BN này được thiết lập ra sao?
2. Phân tích tình huống
1. Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ tim mạch không thay đổi được. Nếu chỉ xét riêng về tuổi thì nam > 40 và nữ > 50 hoặc sau mãn kinh đã là đối tượng cần dự phòng BTMXV. Bên cạnh đó, với một lối sống thiếu lành mạnh, một tình trạng đau khớp tái phát làm hạn chế vận động và tiền căn nghi ngờ tăng cholesterol máu gia đình, việc dự phòng tiên phát BTMXV ở BN này cần được ưu tiên thực hiện sớm.
2. Việc tầm soát các YTNCTM cần được thực hiện một cách hệ thống:
- Không bỏ sót những YTNCTM chính: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, thừa cân – béo phì và hút thuốc lá.
- Phát hiện tiền căn bệnh tim mạch trong gia đình.
- Tầm soát tùy tình huống cụ thể và toàn diện trong điều kiện cho phép: những điều kiện không thuận lợi (tâm lý, xã hội, môi trường) và bệnh nền góp phần tăng nguy cơ tim mạch tổng thể (bệnh thận mạn, suy tim, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…).
3. Việc phân tầng nguy cơ tim mạch ở BN không có bệnh nền được thực hiện dựa trên các YTNCTM như sau:
- Nam, > 40 tuổi, hút thuốc lá, rối loạn lipid máu hỗn hợp và thừa cân.
- Ngoài ra, BN cần được loại trừ tăng huyết áp ẩn giấu (HA tại phòng khám 135/85 mmHg), kiểm tra lại tình trạng tiền đái tháo đường (đường huyết = 5.9 mmol/L, HbA1c = 6%), và đánh giá các tiêu chuẩn của bệnh “Tăng cholesterol máu gia đình”.
Với những đánh giá hiện tại, BN được xếp loại nguy cơ tim mạch trung bình theo biểu đồ SCORE2 & SCORE2-OP (Systematic Coronary Risk Estimation 2 and Systematic Coronary Risk Estimation 2-Older Persons).
BN có nguy cơ tim mạch cao khi chẩn đoán “Tăng cholesterol máu gia đình” được xác định.
4. Kế hoạch dự phòng tiên phát BTMXV trên BN có nguy cơ tim mạch trung bình cần được thiết lập nhằm đạt mục tiêu:
- HA tối ưu < 130/80 mmHg,
- LDL-C < 2.6 mmol/L (100mg/dL) và triglycerides < 1.7 mmol/L (150 mg/dL),
- Kiểm soát đường huyết ở BN tiền đái tháo đường.
Phương pháp thực hiện cần tối ưu các biện pháp thay đổi lối sống (TĐLS). Điều trị dùng thuốc được đặt ra khi BN thất bại với TĐLS hoặc tăng nguy cơ tim mạch > mức trung bình.
|
