Ví dụ: Hướng dẫn pha và thực hiện y lệnh truyền kháng sinh

(Trở về mục nội dung gốc: )

Tên bài học: Hướng dẫn pha và thực hiện y lệnh truyền kháng sinh. Đối tượng: Điều dưỡng viên mới. Mục tiêu chính: Sau bài học, học viên có khả năng chuẩn bị một liều kháng sinh truyền tĩnh mạch một cách an toàn, chính xác và thể hiện được thái độ chuyên nghiệp.

Phần 1: Kiến thức Nền tảng và Tính toán (Đáp ứng Mục tiêu Kiến thức)

1.1. Tầm quan trọng và Nguyên tắc An toàn Thuốc

• Tầm quan trọng: Nhấn mạnh vai trò của điều dưỡng trong chuỗi an toàn sử dụng thuốc.

• Các nguy cơ tiềm ẩn: Sai sót thuốc có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng (sốc phản vệ, ngộ độc, kháng kháng sinh...).

• Giới thiệu nguyên tắc 3 tra - 5 đúng: Nêu khái niệm và khẳng định đây là "xương sống" của toàn bộ quy trình.

1.2. Đọc - Hiểu Y lệnh Truyền Kháng sinh

• Các thành phần của y lệnh:

  • Tên người bệnh, chẩn đoán.

  • Tên thuốc (biệt dược/hoạt chất).

  • Hàm lượng/Liều lượng (mg, g, UI).

  • Dung môi pha loãng (Nacl 0.9%, Glucose 5%...).

  • Thể tích dung môi.

  • Đường dùng (TM - Tĩnh mạch).

  • Thời gian và tần suất dùng.

• Ví dụ y lệnh mẫu: Cung cấp 1-2 y lệnh thực tế để phân tích.

1.3. Công thức và Thực hành Tính tốc độ truyền (giọt/phút)

• Công thức:

  Tốc độ (giọt/phút) = [Tổng thể tích dịch truyền (ml) x Hệ số giọt của bộ dây truyền] / Thời gian truyền (phút)

• Giải thích các thành phần:

  • Tổng thể tích: Thể tích dung môi + thể tích thuốc sau pha.

  • Hệ số giọt: Chỉ rõ cách xác định hệ số này trên bao bì dây truyền (ví dụ: 15, 20, hoặc 60 giọt/ml).

  • Thời gian truyền: Hướng dẫn cách đổi từ giờ sang phút.

• Bài tập tình huống:

  • Ví dụ 1 (Có hướng dẫn): Cùng học viên giải một bài toán mẫu dựa trên y lệnh đã cho.

  • Ví dụ 2 (Học viên tự làm): Cung cấp một y lệnh khác và yêu cầu học viên tự tính toán, sau đó trình bày kết quả.

Phần 2: Quy trình Kỹ thuật và Bàn giao (Đáp ứng Mục tiêu Kỹ năng)

2.1. Quy trình 3 Tra - 5 Đúng trong thực tế

• Chi tiết hóa 5 Đúng:

  1. Đúng người bệnh: Đối chiếu tên, tuổi, số giường, vòng đeo tay (nếu có).

  2. Đúng thuốc: Đối chiếu tên thuốc, hàm lượng trên y lệnh và trên lọ/vỏ thuốc.

  3. Đúng liều: Kiểm tra liều lượng trên y lệnh và tính toán liều cần dùng.

  4. Đúng đường dùng: Xác nhận đường "Tĩnh mạch".

  5. Đúng thời gian: Kiểm tra giờ dùng thuốc, tốc độ truyền.

• Các thời điểm "3 Tra":

  1. Lần 1: Khi lấy thuốc ra khỏi tủ/xe tiêm.

  2. Lần 2: Trước khi pha thuốc (hoặc lấy thuốc ra khỏi vỉ/ống).

  3. Lần 3: Trước khi cất lọ thuốc về vị trí cũ hoặc trước khi bàn giao cho đồng nghiệp.

2.2. Các bước thực hành pha thuốc (Thao tác mẫu)

• Bước 1: Chuẩn bị

  • Rửa tay, chuẩn bị xe tiêm.

  • Soạn đủ dụng cụ: Thuốc, dung môi, bơm kim tiêm, gạc cồn, nhãn tên thuốc, dây truyền...

• Bước 2: Pha thuốc (Kỹ thuật vô khuẩn)

  • Kiểm tra thuốc (màu sắc, hạn dùng) và đối chiếu lần 2.

  • Sát khuẩn nắp lọ thuốc và nắp chai dung môi.

  • Thực hiện thao tác pha loãng kháng sinh vào chai dịch truyền.

  • Lắc nhẹ cho thuốc tan hoàn toàn.

• Bước 3: Ghi nhãn và Hoàn tất

  • Dán nhãn đã ghi đầy đủ thông tin (tên bệnh nhân, tên thuốc, liều lượng, giờ pha, người pha) lên chai dịch truyền.

  • Đối chiếu lần 3.

• Bước 4: Bàn giao thuốc cho đồng nghiệp

  • Nguyên tắc "giao tiếp vòng khép kín" (closed-loop communication).

  • Người giao: Đưa chai thuốc, chỉ vào nhãn và y lệnh, nói rõ: "Đây là chai [Tên thuốc], liều [X], của bệnh nhân [Y] giường [Z], truyền trong [T] giờ."

  • Người nhận: Nhìn vào thuốc, nhãn, y lệnh và xác nhận lại: "Tôi xác nhận đây là [Tên thuốc] của bệnh nhân [Y]."

  • Ký nhận vào sổ bàn giao.

Phần 3: Thái độ và Trách nhiệm nghề nghiệp (Đáp ứng Mục tiêu Thái độ)

3.1. Sự Cẩn trọng và Tinh thần Trách nhiệm

• "Không bao giờ phỏng đoán": Nếu y lệnh không rõ ràng (viết tắt, khó đọc, liều bất thường), PHẢI hỏi lại người ra y lệnh. Tuyệt đối không tự suy diễn.

• Văn hóa "Double Check": Khuyến khích việc chủ động nhờ đồng nghiệp có kinh nghiệm hơn kiểm tra lại các thuốc có nguy cơ cao (thuốc vận mạch, insulin, heparin...) hoặc các phép tính liều phức tạp.

• Báo cáo sai sót: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc báo cáo trung thực khi có sự cố hoặc suýt xảy ra sự cố để hệ thống rút kinh nghiệm, không nhằm mục đích đổ lỗi.

3.2. Đặt An toàn người bệnh lên hàng đầu

• Dị ứng: Luôn kiểm tra lại tiền sử dị ứng của người bệnh trước khi thực hiện.

• Sự tương tác: Hiểu rằng trách nhiệm của mình không kết thúc sau khi pha thuốc mà còn là theo dõi phản ứng của bệnh nhân sau khi truyền.

• Tính toàn vẹn của thuốc: Luôn kiểm tra cảm quan (màu sắc, độ trong) và hạn sử dụng của thuốc/dịch truyền.