|
Để phân biệt chóng mặt trung ương và ngoại biên, bác sĩ sẽ dựa vào khai thác bệnh sử, khám lâm sàng và một số nghiệm pháp chuyên biệt.
2.2.1 Khai thác bệnh sử:
- Thời gian khởi phát: Chóng mặt ngoại biên thường khởi phát đột ngột, trong khi chóng mặt trung ương thường khởi phát từ từ và tiến triển dần. .
- Đặc điểm cơn chóng mặt: Chóng mặt ngoại biên thường có cảm giác xoay tròn, dữ dội nhưng ngắn, trong khi chóng mặt trung ương thường có cảm giác lắc lư, không ổn định, và kéo dài hơn. .
- Triệu chứng kèm theo: Chóng mặt ngoại biên thường kèm theo buồn nôn, nôn, ù tai, nghe kém, trong khi chóng mặt trung ương có thể kèm theo yếu liệt cơ, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn thị giác, tê bì chân tay, đau đầu... .
- Yếu tố khởi phát: Chóng mặt ngoại biên thường khởi phát do thay đổi tư thế, trong khi chóng mặt trung ương có thể khởi phát do căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ, hoặc các bệnh lý khác.
2.2.2 Khám lâm sàng:
- Kiểm tra thần kinh: Bác sĩ sẽ kiểm tra phản xạ, sức cơ, cảm giác, thị lực, ngôn ngữ... để đánh giá chức năng thần kinh. .
- Kiểm tra mắt: Bác sĩ sẽ kiểm tra rung giật nhãn cầu, chuyển động mắt, và khả năng phối hợp mắt-đầu. .
- Kiểm tra thăng bằng: Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân đứng trên một chân, đi bộ trên một đường thẳng, hoặc thực hiện các bài tập thăng bằng khác.
2.2.3 Nghiệm pháp:
- Nghiệm pháp tư thế (Dix-Hallpike): Nghiệm pháp này giúp chẩn đoán chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), một dạng chóng mặt ngoại biên. Bệnh nhân được đặt nằm ngửa trên giường, đầu nghiêng 45 độ về một bên, và sau đó được hạ nhanh chóng xuống tư thế nằm ngửa. Bác sĩ sẽ quan sát rung giật nhãn cầu của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân có rung giật nhãn cầu kiểu xoay tròn hướng về tai nằm dưới, và rung giật nhãn cầu giảm đi sau 5-20 giây, thì có thể chẩn đoán BPPV. .
- Nghiệm pháp nhiệt (Fitzgerald-Hallpike): Nghiệm pháp này giúp đánh giá chức năng tiền đình của mỗi bên tai. Bác sĩ sẽ bơm nước vào tai bệnh nhân ở nhiệt độ 30 độ C và 44 độ C, và quan sát rung giật nhãn cầu. Nếu bệnh nhân có rung giật nhãn cầu kiểu xoay tròn hướng về tai được bơm nước lạnh, thì có thể cho thấy tai đó bị suy giảm chức năng
- Nghiệm pháp ghế quay: Nghiệm pháp này giúp đánh giá khả năng bù trừ của hệ tiền đình. Bệnh nhân được ngồi trên một chiếc ghế quay, và bác sĩ sẽ xoay ghế với tốc độ khác nhau. Rung giật nhãn cầu của bệnh nhân sẽ được ghi lại. Nếu bệnh nhân có rung giật nhãn cầu bất thường, hoặc không thể bù trừ được khi ghế quay, thì có thể cho thấy hệ tiền đình bị suy giảm chức năng
- Nghiệm pháp đánh giá tư thế (Posturography): Nghiệm pháp này giúp đánh giá khả năng thăng bằng của bệnh nhân. Bệnh nhân đứng trên một bục, và bục sẽ được di chuyển theo các hướng khác nhau. Bác sĩ sẽ quan sát phản ứng của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân không thể giữ thăng bằng khi bục di chuyển, thì có thể cho thấy hệ tiền đình bị suy giảm chức năng
|
