|
Các triệu chứng khó tiêu có thể là một biểu hiện của bệnh lý thực thể mặc dù đa số các trường hợp là do nguyên nhân chức năng. Khi so sánh theo nhóm tuổi, tỷ lệ người bệnh có khó tiêu do nguyên nhân thực thể sẽ cao ở nhóm dân số lớn tuổi so với nhóm dân số trẻ tuổi. Điều này được lý giải liên quan đến tần suất cao các bệnh lý u bướu của đường tiêu hóa, thực quản, suy tim. Do vậy cần đặc biệt quan tâm tìm nguyên nhân ở nhóm bệnh nhân này.
Ở trẻ em, rối loạn tiêu hóa phổ biến nhất là chứng khó tiêu cơ năng, hội chứng ruột kích thích. Trẻ em ít khi than phiền về chứng khó tiêu hoặc ợ nóng, mà thay vào đó trẻ sẽ có thể mô tả là có cảm giác khó chịu vùng bụng (một cách mơ hồ không rõ ràng) nhất là những trẻ có tình trạng dinh dưỡng kém, theo dõi kém hấp thu. Nhiễm Helicobacter pylori không thường gặp ở trẻ em. Một số loại thực phẩm nhất định có thể gây ra đau quặn bụng hoặc tiêu chảy.
Khi trẻ em than phiền về cảm giác chướng bụng hoặc mô tả có nghe được tiếng nhu động ruột, thì thường đó là tình huống bệnh lý thực thể cần khám nhân viên y tế. Nếu những dấu chứng này xuất hiện thành từng đợt, bé vẫn khỏe mạnh, vẫn sinh hoạt bình thường và kết quả khám lâm sàng chưa ghi nhận bất thường, thì chúng ta có thể đặt giả thuyết do nguyên nhân tâm lý. Khai thác bệnh sử có thể cho thấy trầm cảm hoặc các vấn đề liên quan tình cảm khác của trẻ. Những vấn đề này thường xuyên xảy ra kèm với các stress do môi trường bên ngoài như ly hôn của ba mẹ, sự ra đời của anh chị em ruột, bệnh tật trong gia đình, tuổi bắt đầu đi học, và các vấn đề với bạn trai/bạn gái.
Ở người trưởng thành, ợ nóng hầu như luôn xuất hiện trong bệnh viêm trào ngược dạ dày thực quản. Giả thuyết này càng được củng cố nếu bệnh sử ghi nhận có tăng dấu chứng ợ nóng khi nằm, có mùi chua sau họng. Ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong những tháng cuối của thai kì, có thể có triệu chứng ợ nóng. Thoát vị hoành cũng là nguyên nhân gây ợ nóng. Người sinh nhiều con có khả năng mắc bệnh thoát vị hoành cao gấp 3 lần so với người sinh con so. Tuy nhiên tần suất bệnh cũng ít gặp. Trong số những người bị bệnh chỉ có 5% ghi nhận các triệu chứng ợ nóng. Do vậy giả thuyết này chưa phải là chẩn đoán ưu tiên.
Bệnh nhân mang thai có các tình trạng như chậm làm rỗng dạ dày, tăng áp lực trong ổ bụng, và tăng mức estrogen, tất cả các yếu tố này đều tạo điều kiện cho sự trào ngược thực quản. Rối loạn tiêu hóa do viêm dạ dày thường xảy ra ở những bệnh nhân sử dụng nhiều rượu hoặc các loại thuốc như thuốc salicylate, corticoid, kháng viêm không steroid, theophylline, quinidine, và một số thuốc kháng sinh.
Những người du lịch đến nơi lạ có nguy cơ nhiễm Giardia, có thể chỉ có triệu chứng đầy hơi, buồn nôn và khó chịu ở vùng bụng trên. Những triệu chứng khó tiêu này có thể tồn tại trong nhiều tháng, chỉ với vài đợt tiêu chảy.
Khoảng 50% bệnh nhân đái tháo đường, dù có hoặc không phụ thuộc insulin, thường có tình trạng chậm làm trống dạ dày (liệt dạ dày do đái tháo đường). Đa số những bệnh nhân này than phiền đau bụng, buồn nôn, ói mửa, hoặc đầy bụng sau ăn (khó tiêu do đái tháo đường). Ngoài các triệu chứng này ra, tình trạng chậm làm trống dạ dày này có thể góp phần gây thay đổi sự hấp thu thông thường của thuốc hạ đường huyết uống, dẫn đến việc kiểm soát đường huyết kém.
Ở người cao tuổi, các triệu chứng của trào ngược dạ dày (GERD) thường không điển hình; cảm giác mơ hồ của chứng khó tiêu có thể do tình trạng đầy hơi. Đa số các triệu chứng khó tiêu và đầy hơi bụng đều có liên quan rối loạn nhu động ruột. Hầu hết tất cả lượng khí trong đường ruột là kết quả của quá trình lên men vi khuẩn, mặc dù mức độ khó chịu không nhất thiết phải tỷ lệ thuận với lượng khí trong ruột.
Triệu chứng khó tiêu và đầy hơi thường gặp ở người cao tuổi hơn do có tình trạng giảm nhu động ở dạ dày và ruột, thay đổi vi khuẩn đường ruột, tăng tỷ lệ táo bón; tất cả đều có xu hướng tạo thuận lợi cho việc sản xuất hơi trong đường ruột. Người cao tuổi mà có bệnh loét dạ dày - tá tràng thường bị nhiễm H. pylori. Các trường hợp viêm dạ dày mà có H. pylori âm tính, chúng ta cần chú ý các yếu tố nguyên nhân khác ví dụ như sử dụng NSAID đường uống dùng để giảm đau cho các bệnh lý cơ xương khớp ở người cao tuổi. Bệnh nhân có bệnh túi mật, hội chứng ruột kích thích, và loét dạ dày - tá tràng có thể than phiền về tình trạng khó chịu đầy bụng - ợ hơi.
|
