|
Ngứa là một than phiền về da thường gặp nhất ở những người cao tuổi. Nguyên nhân của ngứa thường đa dạng, điều này gây cho việc chẩn đoán nguyên nhân là không đơn giãn. Thông thường các nguyên nhân này ở thể dị cảm da nhóm 1 có liên quan đến histamin, ngoài ra các nguyên nhân của nhóm 2,3,4 cũng có thể biểu hiện (tham khảo tiếp cận triệu chứng ngứa). Về thực hành, chúng ta nên sử dụng cách tiếp cận hệ thống, phối hợp với khám da, quan sát san thương da có thể giúp nhiều cho chẩn đoán bệnh lý của da như khô da, viêm da tiết bả, viêm nang lông, hậu bối, viêm mô tế bào, herpes zoster7.
Các sang thương da nguyên phát là căn cứ để xác định nguyên nhân (thể dị cảm da nhóm 1). Các thương tổn thứ phát do gảy cũng ít nhiều làm phức tạp thêm biểu hiện của da mặc dù các san thương này không giúp cho chẩn đoán bệnh nguyên phát như: lichen hóa da, xướt da, nhiễm trùng, hồng ban da8. Xuất hiện với tần suất ít hơn, thuốc cũng là một trong những nguyên nhân gây ngứa mà chúng ta cần quan tâm vì đối với nhóm người cao tuổi, do số lượng thuốc sử dụng thông thường rất nhiều và phức tạp.
Ngứa không kèm san thương da có thể là biểu hiện của một tình trạng bệnh nền toàn thân (thể dị cảm da nhóm 2) ví dụ như lymphoma, ung thư máu, thiếu sắt, rối loạn chức năng tuyến giáp, rối loạn chức năng gan, suy thận, hội chứng nhiễm siêu vi trên bệnh cảnh suy giảm miễn dịch tương đối ở người lớn tuổi. Đối với trường hợp nguy nhân gây ngứa còn chưa rõ ràng, chúng ta cần phải thực hiện các khám nghiệm chuyên sâu một cách đầy đủ và toàn diện.
Về mặt khám lâm sàng, bên cạnh việc quan sát và phân biệt các san thương da tại vùng ngứa, chúng ta cũng cần đánh giá các hệ cơ quan khác có thể liên quan như tuyến giáp, gan, thận, hạch vùng, mạch máu, thần kinh... Lưu ý rằng, lông-tóc-móng là các phần phụ của da, do vậy các biểu hiện tại lông – tóc – móng cũng phản ánh ít nhiều nguyên nhân gây bệnh tại da.
Thông thường ở người cao tuổi, ngứa thường có liên quan đến tình trạng khô của da do mất lớp lipid của da. Sử dụng các sản phẩm làm mềm da có thể là nghiệm pháp kiểm tra đầu tiên. Hiện số lượng sản phẩm có trên thị trường rất đa dạng, tùy theo bối cảnh từng người mà chúng ta có thể giới thiệu sản phẩm phù hợp. Có thể phải thử với nhiều loại khác nhau trước khi chọn được sản phẩm phù hợp. Cũng xin lưu ý rằng thuốc thoa làm mất lớp lipid của da (dùng trong trị mụn như lưu huỳnh sulfat, xà phòng trị mụn...) làm nặng thêm tình trạng khô da.
Hướng điều trị ngứa khác là sử dụng các kích thích da làm mất đi cảm giác ngứa (gây cảm giác nóng – lạnh để quên đi cảm giác ngứa. Cơ chế này tương tự với phản xạ gảy ngứa (dùng tay gảy). Các nhóm chất có thể sử dụng là menthol, camphor, eucalyptin, phenol sẽ tạo cảm giác lạnh ở da. Một số nhóm chất khác lại có tác dụng gây tê da như lidocaine, capsaicin gây kích ứng da...cũng có thể sử dụng.
|
