Nếu trên bệnh nhân có phối hợp các dấu chứng: sốt, chảy mũi, đau họng, nhức mỏi hoặc đau khắp người, sung huyết kết mạc mắt 2 bên, nằm trong một bệnh cảnh có phản ứng đa cơ quan, điều này gợi ý bệnh cảnh nhiễm trùng do nguyên nhân siêu vi. Hiện tượng này được lý giải thông qua cơ chế đáp ứng viêm toàn thân trong bệnh siêu vi, gây triệu chứng đồng loạt tại nhiều hệ cơ quan. Ngược lại, các biểu hiện bệnh có tính chất khu trú như chỉ viêm vùng họng có hoặc không có kèm theo chất tiết; đau vùng ngực có tính chất của viêm màng phổi thì gợi ý nguyên nhân nhiễm vi trùng hoặc mycoplasma.
Nếu bệnh nhân có những cơn khò khè, thở nhanh nông xuất hiện trên bệnh cảnh ho thì khả năng bệnh do hen phế quản. Nếu ho có kèm theo cảm giác có mùi chua và cảm giác nóng rát trong miệng, cơn ho xuất hiện nặng hơn lên khi bệnh nhân ở tư thế nằm thì khả năng nhiều là nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản.
Nếu bệnh nhân có hơi thở khò khè, niêm mạc mũi xuất tiết, sưng đỏ có dịch mũi nhiều, cảm giác ngứa trong mũi và gây hắc xì hơi, có viêm kết mạc xung huyết, chảy nước mắt và ngứa mắt; các dấu hiệu này gợi ý nguyên nhân dị ứng với dị nguyên môi trường xung quanh nằm trong không khí. Trong bệnh cảnh này, triệu chứng ho chính là chỉ điểm cho chức năng hô hấp của bệnh nhân, và là một phần của triệu chứng hen phế quản dị ứng.
Đối với bệnh nhân cao tuổi, suy tim là một trong những nguyên nhân gây ho kéo dài. Tuy nhiên, triệu chứng thường không điển hình và khó chẩn đoán. Lý do là ở bệnh nhân cao tuổi thường có vấn đề viêm đa khớp, có thoái hóa khớp gối làm ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, giới hạn vận động. Vì lý do đó, bệnh nhân thường không có những hoạt động thể lực nặng vượt quá khả năng đáp ứng của tim. Điều này giải thích việc ít khi tìm thấy triệu chứng khó thở điển hình khi vận động nặng trên những bệnh nhân suy tim có vấn đề về khớp gối, khớp háng. Đặc điểm ho do suy tim là kéo dài, xuất hiện nặng về ban đêm khi bệnh nhân đang nằm ngủ, ho thành từng chuỗi và đờm có nhiều chất bọt khí, có thể lẫn màu hồng (dấu phù phổi cấp). Do đây là tình trạng cấp cứu, đối với ho vào ban đêm gặp ở người cao tuổi, chẩn đoán suy tim sung huyết cần phải được nghĩ đến như chẩn đoán phân biệt, từ đó có đánh giá và khảo sát phù hợp.
Trong hội chứng chảy dịch mũi sau, bệnh cảnh đặc thù khi đến khám là tình trạng ho kéo dài nhiều tháng với cảm giác khó chịu nhẹ vùng họng. Triệu chứng được mô tả là ho kiểu họng, xuất hiện từng thành tràng, nặng lên khi nằm. Lý do là vì người bệnh ho để loại trừ cảm giác khó chịu vùng họng, không phải để loại trừ chất tiết vùng thanh phế quản. Dấu hiệu chảy nước – dịch tiết ra mũi trước là không hằng định. Thay vào đó, người bệnh có thể ghi nhận có cảm giác vướng vùng sau cổ gây khó chịu. Quan sát các ngách mũi và vùng mũi sau giúp củng cố chẩn đoán. Do bệnh có thể đồng thời xuất hiện với các nguyên nhân bệnh khác gây ho (như dãn phế quản, suy tim, ung thư phế quản, lao phổi), hội chứng chảy dịch mũi sau cần được xem xét như là chẩn đoán loại trừ sau khi đã loại trừ các nguyên nhân gây ho khác.
|