|
Tràn dịch màng phổi là bệnh lý thường gặp. Để chẩn đoán tràn dịch màng phổi sau khi đã khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng, một thủ thuật có thể được sử dụng là chọc dịch màng phổi. Thủ thuật này còn giúp chúng ta xác định xem dịch màng phổi là dịch thấm hoặc dịch tiết. Tính chất dịch có thể giúp chúng ta tìm ra nguyên nhân bệnh (Bảng 1).
|
Dịch thấm (thường hai bên, màng phổi
bình thường)
|
Dịch tiết (thường xảy ra một bên và bất thường tại màng phổi)
|
- Suy thất trái.
- Quá tải thể tích.
- Giảm đạm máu như trong xơ gan hay hội chứng thận hư.
|
- Nhiễm trùng.
- Nhồi máu.
- Bệnh lý ác tính.
- Do viêm gặp trong viêm khớp dạng thấp, lupus đỏ hệ thống.
- Bụng báng do xơ gan, hội chứng Meigs.
- Do chấn thương ngực, vỡ thực quản …
|
Bảng 1. Những nguyên nhân thường gặp của tràn dịch màng phổi.
Các hướng chẩn đoán khác sẽ giới hạn được củng cố dựa vào những phát hiện trên phim X quang ngực, bổ sung lý giải về bệnh đã rõ ràng trong tình trạng lâm sàng của BN.
Hình ảnh kinh điển của tràn dịch màng phổi trên phim X quang ngực là mờ đáy phổi, làm mất góc sườn hoành (hay còn gọi là tù góc sườn hoành). Khi lượng dịch ít, rất khó để nhận biết hình ảnh này là tràn dịch hay là do dày một phần màng phổi. Khi đó, chúng ta so sánh với phim chụp lần trước rất có ý nghĩa, nếu như hình ảnh này cố định và không có sự thay đổi nhiều thì nghĩ nhiều đây là dày màng phổi. Nếu vẫn chưa chắc chắn thì nên cho BN siêu âm màng phổi, đây là cận lâm sàng có độ nhạy cao trong chẩn đoán tràn dịch.
Trường hợp tràn dịch lượng trung bình, thường dễ dàng xác định trên phim bằng một hình ảnh đường cong dịch chất có bờ lõm hướng lên trên (Hình 1, Hình 2). Nó thường kèm theo các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng rõ rệt.
Nếu tràn dịch lượng nhiều, có thể dẫn tới mờ toàn bộ bên lồng ngực tương ứng. Cần phân biệt với xẹp phổi hoàn toàn với hình ảnh trung thất không bị đẩy lệch về bên lành. Ngược lại trong tràn dịch, trung thất bị đẩy lệch về bên đối diện do hiệu ứng khối choán chổ (Hình 3).
Hình 1. Vùng dưới của phổi trái màu trắng. Ở phía trên của bóng màu trắng này có một đường cong. Mất bờ tim trái, góc sườn hoành và bóng cơ hoành.
Hình 2. Tràn dịch màng phổi phải lượng vừa. Hình ảnh là tù góc sườn hoành, có đường cong chất lỏng với bờ lồi hướng xuống dưới, giảm sáng nhu mô phổi và nữa vòm hoành bên phải.
Hình 3. Tràn dịch màng phổi phải lượng nhiều. Hình ảnh trung thất bị đẩy lệch sang bên đối diện.
|
