|
Tất cả các nguyên nhân làm tổn thương mạng lưới thụ thể thần kinh cảm giác và các đường dẫn truyền thần kinh đều gây xáo trộn cảm giác da mà bệnh nhân có thể mô tả ở các mức độ khác nhau như mất hoặc giảm cảm giác – tê da – cảm giác kiến bò – nóng da – bị châm kim trên da – ngứa và đau. Một số bệnh thường gặp có thể kể đến như viêm đa dây thần kinh ngoại biên do siêu vi, do ngộ độc thuốc, do bệnh lý nội tiết (đái tháo đường); chèn ép, chấn thương, nhiễm trùng, ngộ độc, viêm nhiễm vùng lân cận... Đặc điểm phân bố của dị cảm da sẽ đi theo vùng phân bổ thần kinh cảm giác. Có 3 dạng phân bổ thần kinh:
- - Phân bổ theo dây thần kinh nếu bệnh đơn dây thần kinh ngoại biên. Ví dụ đặc thù là bệnh Zona dời leo, thoát vị đĩa đệm cột sống thắc lưng chèn vào dây thần kinh liên đốt, bệnh phong....
- - Phân bổ theo đầu xa của chi của bệnh đa dây thần kinh ngoại biên như lòng bàn tay, lòng bàn chân: ví dụ đặc thù của thể bệnh này là cảm giác tê bàn chân và đi trên bông trong bệnh đái tháo đường, cảm giác dị cảm – ngứa trong bệnh suy mạch tĩnh sâu ở chân.
- - Phân bổ theo khoanh da trực thuộc khoanh tủy nằm trong bệnh lý của tủy sống. Bệnh nhân có thể than phiền mất cảm giác – dị cảm tại một vùng da đi theo khoanh rõ ràng. Các nghiệm pháp khám thần kinh cho phép gợi ý thêm vùng tổn thương.
Các bệnh lý mạch máu (chiếm đa số các trường hợp) làm ảnh hưởng đến sự nuôi dưỡng của da, làm tổn thương thứ phát hệ thống thần kinh cảm giác cũng có thể gây triệu chứng ngứa tại da. Đặc điểm bệnh là có triệu chứng ngứa cho vùng cơ thể có cùng mạch máu cung cấp. Do vậy các thể bệnh nằm ở vùng tay – bàn tay, vùng chân – bàn chân rất gợi ý cho nhóm cơ chế này. Có 3 nhóm bệnh chính:
- - Viêm tắc động mạch do xơ vữa – huyết khối
- - Suy tĩnh mạch sâu chi dưới
- - Bệnh viêm mao mạch trong bệnh lý tự miễn – siêu vi, co thắc mạng lưới mao mạch – tiểu động mạch trong bệnh Raynaud, co mạch máu do lạnh, do run với tần số cao (lái xe honda đường dài, sử dụng máy khoan, máy cắt bê tông), viêm da – lột da các đầu ngón tay hậu nhiễm siêu vi.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân như hội chứng chèn ép mạch máu ngoại biên (hội chứng ống cổ tay), co mạch ngoại biên do tụt huyết áp, bệnh lý đái tháo đường.. Khám lâm sàng chi tiết cho phép chẩn đoán nhanh thể bệnh trong phần lớn các trường hợp.
|
