Đau kiểu thần kinh (radicular pain) là đau có liên quan đến tình trạng tổn thương thần kinh cảm giác chi phối. Trong thể này, chúng ta có thể ghi nhận các thể đau liên quan đến tổn thương bao myeline (thường gặp trong bệnh cảnh viêm đa dây thần kinh), thương tổn sợi trục (thường gặp trong bệnh cảnh viêm đơn dây thần kinh), thương tổn nhân thần kinh tuỷ sống (bệnh của cột sống có chèn ép, hoại tử, thoái hoá tuỷ...). Tuỳ theo thể nguy nhân mà biểu hiện lâm sàng có ít nhiều những điểm đặc thù khác nhau.
Đặc điểm của thể đau thần kinh là cảm giác rối loạn dị cảm của vùng thần kinh chi phối như cảm giác kiến bò, tê, nhột, rát, giảm hoặc mất cảm giác. Nếu bệnh cảnh lâm sàng có kèm theo yếu-liệt cơ, tăng-giảm phản xạ gân xương (so sánh với đối bên) hoặc có loạn dưỡng vùng mô chi phối thì càng gợi ý thể lâm sàng này (liên quan đến 3 chức năng của thần kinh: vận động – cảm giác – nuôi dưỡng). Một số bệnh cảnh điển hình của thể lâm sàng đau vùng cổ dạng thần kinh như sau:
• Bệnh lý tủy do thoái hóa cột sống cổ: những thay đổi thoái hóa gây hẹp ống sống dẫn đến thương tổn tại tuỷ sống hoặc dây thần kinh. Bệnh nhân có thể đến khám với các triệu chứng như yếu chi, rối loạn dáng đi, rối loạn chức năng ruột và/hoặc bàng quang. Mức độ phục hồi về thần kinh phụ thuộc vào can thiệp phẫu thuật giải áp sớm hay muộn.
• Bệnh lý rễ thần kinh cổ : đau dạng dị cảm, xuất hiện ở một bên cổ, lan theo vùng phân bố của dây thần kinh tương ứng (xem hình phân bố cảm giác theo khoanh tủy). Nguyên nhân chủ yếu là thoái hóa cột sống cổ, gây mất bề dầy đốt sống, trực tiếp gây hẹp lỗ liên hợp và chèn ép vào dây thần kinh liên quan. Một trong những nguyên nhân phổ biến khác là thoát vị đĩa đệm cổ vùng sau bên, chèn ép và gây tổn thương rễ thần kinh liên quan.
|