|
Cây phả hệ là một công cụ lâm sàng linh hoạt giúp các BSGĐ có thể kết hợp các thông tin của gia đình người bệnh phục vụ trong quá trình khám bệnh để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh. Cây phả hệ là công cụ duy nhất giúp thu thập tiền sử y tế - xã hội của gia đình người bệnh một cách dễ dàng, giúp cho các BSGĐ mở rộng sự am hiểu các vấn đề hiện tại của người bệnh và gia đình người bệnh.
Xây dựng cây phả hệ gia đình là một trong những bước thực hành quan trọng của BSGĐ. Bác sĩ cần hỏi người bệnh những câu hỏi rất cụ thể để thu được các thông tin cần thiết. Một cây phả hệ có thông tin ít nhất của ba thế hệ. Cây phả hệ đầy đủ bao gồm:
− Tên và tuổi của các thành viên trong gia đình
− Ngày tháng năm sinh, kết hôn, ly thân, ly hôn, qua đời và những sự kiện khác trong cuộc sống
− Chú thích đầy đủ ngày tháng đi làm, nơi sinh sống, đau ốm và các thay đổi trong cuộc sống.
Một số lưu ý khi xây dựng cây phả hệ:
+ Tên của mỗi người được đặt ở dưới hoặc trong biểu tượng của họ.
+ Bệnh sử của mỗi người cũng được ghi chú đầy đủ và cẩn thận.
+ Nam được đặt bên trái, nữ được đặt bên phải.
+ Quan hệ hôn nhân được biểu tượng bằng một đường nối đơn giữa hai người.
+ Con cái được xếp từ lớn đến nhỏ và từ trái sang phải.
+ Người quan trọng nhất trong cây phả hệ là người bệnh thường được phân biệt với các đối tượng khác bằng cách đánh dấu bởi biểu tượng có hai hình tròn, hai hình vuông lồng vào nhau hoặc có hình mũi tên chỉ vào biểu tượng.
+ Ngày sinh/tuổi của mỗi người được đặt ở trên hoặc dưới các biểu tượng.
+ Các cặp sống với nhau mà chưa phải là vợ chồng biểu tượng bằng đường gạch nối.
Hình 1. Cây phả hệ gia đình anh A. 52 tuổi bị tăng huyết áp, có hút thuốc lá
+ Năm kết hôn được đặt trên đường nối.
+ Dấu gạch chéo từ phải sang trái trên đường nối biểu thị tình trạng ly thân.
+ Hai gạch chéo từ phải sang trái biểu thị tình trạng ly dị. Hai gạch chéo như dấu nhân (X) hoặc gạch một nét chéo (/) trên biểu tượng hình vuông (nam) hoặc hình tròn (nữ) biểu thị sự chết.
+ Biểu tượng biểu thị tình trạng đa hôn nhân của người phụ nữ khi người chồng thứ hai là hình vuông thứ hai sẽ được đặt bên đối diện với người chồng thứ nhất qua người vợ và biểu tượng hình vuông thứ hai sẽ nhỏ hơn hình vuông thứ nhất.
+ Cây phả hệ ghi lại lịch sử của gia đình qua các thế hệ, cung cấp cho các nhà phả hệ học một bức tranh tổng quát và phức tạp về các mối quan hệ trong gia đình như tình trạng hôn nhân, các xung khắc… trong gia đình.
Cây phả hệ giúp bác sĩ biết về các đặc tính di truyền cũng như các yếu tố tâm lý trong các mối quan hệ gia đình. Thông tin về bệnh tật và các tình trạng khác xảy ra trong gia đình có thể giúp cho việc chẩn đoán và điều trị trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.
Trong lĩnh vực tâm lý, các nhà tâm lý học sử dụng cây phả hệ gia đình để thu thập những thông tin khách quan từ người bệnh và gia đình của họ, có thể giúp các nhà tâm lý nhận ra và đánh giá các xung đột có thể có trong gia đình.
Trong xã hội học, cây phả hệ gia đình giúp các nhân viên xã hội học đánh giá được mức độ gắn kết của các thành viên trong gia đình cũng như các cá nhân trong một tổ chức để từ đó nhận biết được các phương pháp chăm sóc nào đó có thích hợp với các đối tượng đó hay không.
|
