
	Xem trang đào tạo trực tuyến

Nguyên nhân

(Tham khảo chính: ICPC )

A/ Viêm màng não mủ

Nguyên nhân viêm màng não mủ theo tuổi (xem bảng I)
Nguyên nhân viêm màng não mủ theo cơ địa (xem bảng II)
Bảng tổng kết các nguyên nhân chính của viêm màng não mủ (bảng III)
Viêm màng não tái phát:
Phế cầu (tìm dò xương – màng não);
Não mô cầu (tìm suy giảm bổ thể)
B/ Viêm màng não lym-phô

Nguyên nhân phổ biến nhất là virus (90% các trường hợp VMN lym-phô). Đường dịch não tủy bình thường. Protein dịch não tủy tăng nhẹ (<1g/l). Virus chính là enterovirus (coxsackie, echovirus và poliovirus).

Những nguyên nhân vi trùng chính gồm: lao, listeria. Đường dịch não tủy thường giảm.

Những nguyên nhân gây viêm màng não lym-phô dược liệt kê trong bảng IV, V.

Bảng 1: Nguyên nhân viêm màng não mủ theo tuổi
Tuổi	Nguyên nhân chính	Kháng sinh hàng đầu	Liều
Sơ sinh	E. coli Liên cầu Listeria monocytogenes	ampicilline hoặc amoxicilline + cefotaxime (Claforan) +/- aminoside	200 mg/kg/ng 200 mg/kg/ng
Nhủ nhi và trẻ em < 6 t	H. influenze Não mô cầu Phế cầu	cefotaxime (Claforan) hoặc ceftriaxone (Rocephine)	200 mg/kg/ng 100 mg/kg/ng
Người lớn và trẻ em > 6 t	Não mô cầu Phế cầu	ampicilline hoặc amoxicilline	200 mg/kg/ng
Người già trên 50 tuổi	Não mô cầu Phế cầu Listeria Trực khuẩn Gram âm	ampicilline + aminoside hoặc cephalosporine thế hệ 3	200 mg/kg/ng

Bảng 2: Nguyên nhân viêm màng não mủ theo cơ địa
Cơ địa	Mầm bệnh nghi ngờ
Nghiện rượu	Phế cầu, Listeria
Tiểu đường	Phế cầu, Listeria, tụ cầu
Cắt lách	Phế cầu, Haemophilus
Suy giảm miễn dịch	Listeria, BK
Chấn thương sọ não hở	Staphylococcus aureus, enterobacterie
Chấn thương sọ não kín hoặc chảy mũi, chảy mủ tai	Phế cầu, enterobacterie
Viêm tai cấp	Phế cầu, VK kỵ khí, pseudomonas, Proteus
Bệnh van tim	Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis
AIDS	Mầm bệnh thông thường và đặc biệt Listeria, BK, vi nấm cơ hội, cryptocoques, Nocardia

Bảng 3: Nguyên nhân chính của viêm màng não mủ
Trực khuẩn Gram âm	Cầu khuẩn Gram âm
Haemophilus influenze Enterobacteries (E. coli, Proteus, Enterobacter, Klebsiella, Serratia, Salmonella) Pseudomonas aeruginosa	Não mô cầu (Neisseria meningitidis)
Trực khuẩn Gram dương	Cầu khuẩn Gram dương
Listeria monocytogenes	Phế cầu Liên cầu (B, D, A) Tụ cầu (aureus, epidermidis)
Trực khuẩn kỵ khí: Bacteroides, Fusobacterium

Bảng 4: Viêm màng não lym-phô do nhiễm trùng
Siêu vi	Vi trùng
Quay bị Échovirus Coxsackie virus Poliovirus Herpes simplex virus Virus zona-varicelle Cytomégalovirus Adénovirus Arbovirus EBV Viêm gan siêu vi Rubéole Virus viêm màng mạch màng não lym-phô VIH +++	Lao (+++) Listeria monocytogenes (+++) Leptospirose Syphilis Brucellose Mycoplasma pneumoniæ Chlamydia Nocardiose Borrelia burgdorferi (Lyme)
	Vi nấm
	Cryptococcus neoformans Candida albicans Histoplasmose, coccidioïdomycose
	Ký sinh trùng
	Plasmodium falciparum Trypanosomiase Toxoplasmose

Bảng 5: Viêm màng não lym-phô không do nhiễm
Tân sinh	Bệnh lý mô liên kết
Ung thư di căn Ung thư máu : – bệnh bạch cầu cấp – bệnh lymphôm	Lupus ban đỏ rải rác Viêm nốt quanh động mạch
Phản ứng màng não	Viêm màng mạch – màng não không nhiễm trùng
Chụp ống sống có tiêm thuốc cản quang Can thiệp điều trị trong ống sống	Bệnh Behçet Hội chứng Vogt-Koyanagi-Harada Bệnh Sarcoidose

Bảng 6: Viêm màng não mủ vô trùng
Nhiễm	Phản ứng màng não thứ phát
Viêm màng não vi trùng mới khởi đầu Viêm màng não vi trùng cụt đầu Lao Siêu vi Viêm não màng não amibe nguyên phát	Abces não Tụ mủ duới cứng Ổ nhiễm trùng tai – mũi – họng U não Khối máu tụ nội sọ Nhồi máu não Huyết khối tĩnh mạch nội sọ
Căn nguyên do viêm
Viêm mô kẽ, bệnh Behçet