Tổng quan về bối cảnh đang phát triển của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

(Tham khảo chính: Võ Thành Liêm )

AI trong Y tế: Cuộc cách mạng Trí tuệ nhân tạo trong chăm sóc sức khỏe

Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đang trải qua một sự thay đổi lớn, được thúc đẩy bởi sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI). Không còn chỉ là sản phẩm của khoa học viễn tưởng, AI đang nhanh chóng thâm nhập vào nhiều lĩnh vực y tế khác nhau, định hình lại quy trình làm việc, chẩn đoán, điều trị và thậm chí là tương lai của việc chăm sóc bệnh nhân. Chúng ta hãy cùng tổng kết lịch sử quá trình phát triển năng động của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tiềm năng chuyển đổi của AI và những thách thức sắp tới.

Từ khởi đầu khiêm tốn đến tiến bộ vượt bậc:

Sự xâm nhập ban đầu của AI vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe liên quan đến việc tự động hóa các nhiệm vụ hành chính, sắp xếp hợp lý các hoạt động hậu cần và quản lý hồ sơ y tế. Điều này mở đường cho các ứng dụng phức tạp hơn, chẳng hạn như:

• Phân tích hình ảnh y tế: Thuật toán học sâu deep learning hiện có thể phân tích hình ảnh X-quang, CT và MRI với độ chính xác cao, phát hiện ra những bất thường tinh tế mà ngay cả các bác sĩ X-quang giàu kinh nghiệm cũng có thể bỏ sót, góp phần chẩn đoán sớm hơn và cải thiện kết quả điều trị.
• Y học cá nhân hóa: AI phân tích các tập hợp dữ liệu khổng lồ về bệnh nhân, bao gồm thông tin di truyền, tiền sử bệnh và các yếu tố lối sống, để dự đoán nguy cơ mắc bệnh và điều chỉnh kế hoạch điều trị theo nhu cầu cá nhân, cho phép chuyển dịch từ "một cách thức điều trị cho tất cả" sang y học chính xác trong đó kế hoạch điều trị được cá nhân hóa
• Hỗ trợ quyết định lâm sàng: Các hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng do AI cung cấp đang phát triển thành những người bạn đồng hành rất hữu ích đối với các bác sĩ. AI giúp phân tích các triệu chứng, gợi ý chẩn đoán và khuyến nghị các lựa chọn điều trị dựa trên bằng chứng, giúp tăng cường quá trình ra quyết định lâm sàng và tối ưu hóa việc cung cấp dịch vụ chăm sóc.
• Tiến bộ phẫu thuật: Các rô-bốt được hỗ trợ bởi AI đang hỗ trợ các bác sĩ phẫu thuật trong các thủ thuật phức tạp, mang lại độ chính xác cao hơn, khả năng kiểm soát tốt hơn và các kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, dẫn đến quá trình phục hồi nhanh hơn và trải nghiệm tốt hơn cho bệnh nhân.
• Theo dõi bệnh nhân từ xa: Các thiết bị đeo di động và cảm biến hỗ trợ AI liên tục theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, cho phép các chuyên gia chăm sóc sức khỏe theo dõi sức khỏe của bệnh nhân từ xa, can thiệp chủ động và cá nhân hóa các chiến lược chăm sóc, đặc biệt là đối với các bệnh mãn tính.

Dự báo về tương lai:

Tương lai của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đang tràn đầy những khả năng:

• Chẩn đoán hỗ trợ AI: Các thuật toán học sâu có thể vượt qua độ chính xác của con người trong việc chẩn đoán các bệnh phức tạp, dẫn đến chẩn đoán gần như tức thời và can thiệp nhanh hơn.
• Thiết kế thuốc cá nhân hóa cho từng người bệnh:  AI có thể cách mạng hóa quá trình phát triển thuốc bằng cách dự đoán phản ứng của bệnh nhân đối với các phương pháp điều trị cụ thể, mở đường cho các liệu pháp được cá nhân hóa và giảm thiểu tác dụng phụ.
• Cuộc cách mạng phẫu thuật bằng robot: Các robot phẫu thuật được hỗ trợ bởi AI có thể thực hiện các thủ thuật tiên tiến với độ chính xác gần như hoàn hảo, có khả năng loại bỏ lỗi của con người và tăng cường sự an toàn cho bệnh nhân. 
• Hỗ trợ sức khỏe tâm thần: Trò chuyện trực tuyến và trợ lý ảo hỗ trợ AI có thể cung cấp hỗ trợ sức khỏe tâm thần dễ tiếp cận và được cá nhân hóa, thu hẹp khoảng cách tiếp cận liệu pháp và giải quyết cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần toàn cầu.
• Chăm sóc sức khỏe phòng ngừa: AI có thể phân tích dữ liệu sức khỏe của cá nhân để dự đoán nguy cơ mắc bệnh và đề xuất các biện pháp phòng ngừa, thúc đẩy việc quản lý sức khỏe chủ động và và hướng đến đạt chất lượng cuộc sống tối ưu.

Thách thức và cân nhắc:

Mặc dù AI có triển vọng to lớn, nhưng việc tích hợp AI vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cũng đi kèm với những thách thức:

• Bảo mật và an toàn dữ liệu: Bảo vệ dữ liệu bệnh nhân nhạy cảm vẫn là tối quan trọng, đòi hỏi các biện pháp an ninh mạng mạnh mẽ và các cân nhắc về đạo đức.
• Sự thiên vị của thuật toán: Các thuật toán AI có thể học lệch mang tính thiên vị từ thông tin có trong dữ liệu mà chúng được đào tạo, có khả năng dẫn đến các kết quả không công bằng hoặc phân biệt đối xử. Giảm thiểu sự thiên vị và đảm bảo công bằng trong các ứng dụng chăm sóc sức khỏe của AI là điều rất quan trọng.
• Sự hợp tác giữa con người và AI: Chăm sóc sức khỏe nên vẫn là lĩnh vực lấy con người làm trung tâm. AI nên được coi là một công cụ mạnh mẽ để tăng cường chuyên môn của con người, chứ không phải thay thế vai trò của con người.
• Khả năng tiếp cận và khả năng chi trả: Đảm bảo tiếp cận công bằng với các công nghệ chăm sóc sức khỏe hỗ trợ AI trong các nhóm người bệnh có điều kiện kinh tế xã hội đa dạng vẫn là một rào cản cần lưu tâm.

Hành trình hợp tác hướng tới tương lai khỏe mạnh hơn:

Bối cảnh phát triển của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho thấy nhiều tiềm năng chuyển đổi và tương lai tốt. Để tận dụng tiềm năng của AI trong khi giải quyết những thách thức trong suốt quá trình đòi hỏi sự hợp tác từ các nhà nghiên cứu, nhà phát triển, nhà hoạch định chính sách và nhân viên y tế, chuyên gia về y tế. Bằng cách điều hướng những vấn đề thực tế với các cân nhắc về đạo đức và thiết kế lấy con người làm trung tâm, AI có thể mở đường cho tương lai chăm sóc sức khỏe được cá nhân hóa, hiệu quả và dễ tiếp cận hơn, đảm bảo kết quả sức khỏe tốt hơn cho tất cả mọi người.

Tổng quan này cung cấp một điểm khởi đầu. Chúng ta cần nghiên cứu thêm về AI ở các khía cạnh:.

• Khuyến khích thảo luận và tư duy phản biện trong chương trình nghiên cứu về những tác động về mặt đạo đức và những thách thức của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
• Thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan khác nhau để đảm bảo triển khai AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe một cách có trách nhiệm và công bằng vì lợi ích của tất cả mọi người.
• Sử dụng phù hợp giải pháp của AI cung cấp vì lợi ích cộng đồng, lợi ích người bệnh