|
Bối cảnh lạm dụng kháng sinh trong điều trị các bệnh lý TMH là một vấn đề y tế công cộng đáng báo động. Các nghiên cứu cho thấy phần lớn các trường hợp nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, như viêm họng cấp và viêm mũi xoang cấp, có nguyên nhân từ virus (chiếm 60-80%) và không cần điều trị bằng kháng sinh.1 Tuy nhiên, trên thực tế, kháng sinh vẫn được kê đơn rộng rãi cho các tình trạng này, một phần do áp lực từ bệnh nhân và một phần do sự không chắc chắn trong chẩn đoán phân biệt giữa nhiễm virus và vi khuẩn.2 Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý không chỉ làm tăng chi phí điều trị và nguy cơ tác dụng phụ mà còn là yếu tố chính thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn kháng thuốc, gây ra những thách thức điều trị to lớn trong tương lai.3
Do đó, việc áp dụng các nguyên tắc quản lý sử dụng kháng sinh là tối quan trọng. Các nguyên tắc này bao gồm:
- Chỉ sử dụng kháng sinh khi có bằng chứng hoặc nghi ngờ cao về nhiễm khuẩn: Việc chẩn đoán phải dựa trên các tiêu chí lâm sàng chặt chẽ. Ví dụ, chẩn đoán viêm mũi xoang cấp do vi khuẩn (ABRS) chỉ nên được đặt ra khi các triệu chứng kéo dài trên 10 ngày mà không cải thiện, hoặc có diễn tiến nặng hơn sau một giai đoạn cải thiện ban đầu (diễn tiến "double sickening"), hoặc khởi phát với các triệu chứng nặng (sốt cao, đau nhức dữ dội).4
- Lựa chọn kháng sinh phổ hẹp nhất có hiệu quả: Ưu tiên các kháng sinh nhắm vào các tác nhân gây bệnh phổ biến nhất và tránh sử dụng kháng sinh phổ rộng một cách thường quy.
- Sử dụng đúng liều, đúng khoảng cách liều và đủ thời gian: Liều quá thấp có thể không hiệu quả và tạo điều kiện cho vi khuẩn kháng thuốc, trong khi thời gian điều trị quá dài là không cần thiết. Thời gian điều trị điển hình cho các nhiễm khuẩn TMH cấp là 5-10 ngày.3
- Nguyên tắc "Dừng lại và Đánh giá lại" (Antibiotic "Time-out"): Sau 48-72 giờ điều trị, cần đánh giá lại đáp ứng lâm sàng của bệnh nhân. Nếu không có cải thiện, cần xem xét lại chẩn đoán, khả năng kháng thuốc hoặc các biến chứng khác. Nếu chẩn đoán ban đầu là không chắc chắn và bệnh nhân cải thiện nhanh, cần cân nhắc khả năng nhiễm virus và có thể ngưng kháng sinh sớm.5
|
