|
Cấu trúc giải phẫu quan trọng
Phim X quang ngực nên thấy được toàn bộ khung ngực. Đôi khi cấu trúc giải phẫu quan trọng chúng ta muốn xem lại không nằm trên phim chụp. Nếu nghi vấn trên lâm sàng đã được giải quyết thì không cần thiết phải chụp lại.
Hình chiếu
Trong chụp X quang ngực thẳng, chiều thế chuẩn nhất là sau - trước. Để chụp chiều thế này, bệnh nhân phải đứng và chùm tia xuyên qua người từ sau ra trước. Ở chiều thế này, hình ảnh X quang được tạo ra sẽ được quan sát giống như ta nhìn bệnh nhân từ phía trước - mặt đối mặt, bóng tim sẽ nằm ở bên tay phải. Đôi khi, chúng ta không thể chụp được ở chiều thế sau - trước, thì lúc đó chúng ta sẽ chụp ở chiều thế trước - sau. Điều này thường giành riêng cho những bệnh nhân không thể đứng. Lúc hình ảnh X quang tạo ra cũng được quan sát như khi ta nhìn bệnh nhân từ trước - mặt đối mặt. Hình chụp trên chiều thế trước - sau chúng ta sẽ thấy bóng tim lớn hơn bình thường, hai xương vai chồng lên phần lớn phế trường và chất lượng thường kém hơn do hầu hết chụp chiều thế này được thực hiện tại giường.
Bệnh nhân xoay lúc chụp
Nếu bệnh nhân xoay lúc chụp X quang mà chúng ta không nhận ra thì những biểu hiện trên phim chụp rất dễ bị nhầm lẫn. Nguyên tắc khi chụp X quang ngực là phải để mấu gai của các đốt sống ngực nằm ở đường giữa ngực. Các mấu gai này phải nằm thẳng hàng và cách đều đầu trong của hai xương đòn hai. Nếu bệnh nhân xoay lúc chụp, chúng ta sẽ thấy mấu gai lệch vị trí và không cách đều đầu trong của hai xương đòn. Nếu bệnh nhân xoay khi chúng ta phân tích hình ảnh X quang, chúng ta không biết khí quản có bị đẩy lệch do bệnh lý hay không. Nó còn gây khó khăn trong việc đánh giá kích thước của bóng tim. Thay đổi độ hấp thụ tia X (attenuation) của phổi do sự bất cân xứng của các cấu trúc mô mềm chồng lên có thể dẫn đến các phân tích không chính xác trong các bệnh lý ở phổi. Kích cỡ của bóng tim có thể đánh giá không chính xác khi bệnh nhân xoay. Ví dụ, khi họ xoay sang trái sẽ làm bóng tim có vẻ lớn hơn, ngược lại khi họ xoay sang phải thì bóng tim có vẻ như nhỏ hơn.
Thì hô hấp và thể tích phổi
Chụp X quang ngực thường chụp ở thì hít vào. Kỹ thuật viên X quang sẽ yêu cầu bệnh nhân hít vào và ngưng thở khi chụp. Những bệnh nhân khó thở hoặc không thể thực hiện theo y lệnh có thể gây khó khăn cho điều này. Khi phân tích phim X quang ngực, chúng ta phải nhận ra phim chụp này thực hiện khi bệnh nhân hít vào đủ sâu hay không. Nếu chụp ở thì thở ra, phổi ít khí hơn nên chúng ta sẽ thấy phổi có độ hấp thụ tia X (attenuation) cao hơn, đồng thời cơ hoành bị đẩy lên cao, bóng tim có vẻ như to hơn và mờ ở đáy phổi. Trong lúc chúng ta kiểm tra xem phim chụp bệnh nhân có hít vào đủ sâu hay không, chúng ta cũng nên chú ý xem phổi có dãn nở quá mức hay không (ở phía trước, đầu trong của xương sườn thấp hơn xương sườn số 7 cắt cơ hoành tại đường trung đòn). Đây là dấu hiệu của tắc nghẽn đường hô hấp. Việc đếm xương sườn và xem cơ hoành có bị dẹt hay không là những dấu hiệu rất hữu ích để đánh giá xem phổi có dãn nở quá mức hay không. Bệnh nhân có hô hấp bình thường, chúng ta sẽ thấy đầu trong của xương sườn 6 cắt cơ hoành tại đường trung đòn. Ngoài ra, chúng ta có thể vẽ một đường từ góc tâm hoành đến góc sườn hoành (đường đứt đoạn). Sau đó chúng ta đó khoảng cách từ trung điểm của đường này đến vòm hoành, bình thường khoảng cách là >1,5 cm. Hiếm khi áp dụng điều này trong thực hành lâm sàng, thường chúng ta sẽ lướt qua hình dạng của cơ hoành để đánh giá nhanh thì hô hấp.
Mật độ tia
Khả năng xuyên của tia là khả năng tia X đi qua cơ thể. Đánh giác mức độ xuyên tia là một phần không thể thiếu khi đánh giá chất lượng của phim chụp. Với hệ thống phân tích kỹ thuật số hiện đại, thì chùm tia cứng quá hay mềm quá là vấn đề hiếm gặp. Dữ liệu hình ảnh có thể được cửa sổ hóa để chúng ta quan sát một cách tốt nhất các cấu trúc giải phẫu. Điều này sẽ được thực hiện bởi các kỹ thuật viên X quang sau khi họ chụp cho bệnh nhân xong và họ có thể sử dụng công cụ cửa sổ hóa trong hệ thống phân tích của máy để điều chỉnh. Một phim chụp của mức độ xuyên tia tốt là một phim có thể thấy được cột sống phía sau tim. Mặc dù mức độ hấp thụ tia X (attenuation) có thể nhiều hoặc ít, mức độ xuyên tia cần phải được thảo luận để được chất lượng tốt nhất cho người đọc có thể quan sát được vùng sau tim. Phải thấy được vòm hoành trái đến viền của cột sống. Mất vòm hoành trái hoặc đường viền mô mềm cạnh sống có thể do bệnh lý ở phổi hoặc trung thất.
Xảo ảnh
Xảo ảnh thấy được trên phim X quang có thể do kỹ thuật, do bệnh nhân hoặc các dị vật bên trong hay bên ngoài. Xảo ảnh thường không tránh khỏi, nhưng xảo ảnh có thể dẫn đến việc phân tích sai lầm. Các dụng cụ y khoa trên người bệnh nhân có thể che mờ các cấu trúc giải phẫu làm ảnh hưởng đến việc đọc kết quả, đôi khi việc này có thể ảnh hưởng đến sự sống còn của bệnh nhân. Xảo ảnh có thể chấp nhận được và không cần chụp lại nếu các nghi vấn trên lâm sàng đã được giải quyết. Các xảo ảnh trên phim X quang có thể là những cấu trúc có độ hấp thụ tia X (attenuation) cao hoặc che mờ các cấu trúc giải phẫu bên dưới do kỹ thuật chụp. Như đã thảo luận bên trên, ngoài việc bệnh nhân xoay lúc chụp; hít vào không đủ sâu thì các xảo ảnh trên phim X quang có thể là quần áo hoặc trang sức. Ngoài các xảo ảnh kể trên còn có thể do xảo ảnh của chính bệnh nhân như bệnh nhân hợp tác kém, họ có thể xoay hoặc cử động lúc chụp. Bệnh nhân béo phì có thể làm phổi tăng độ hấp thụ tia X (attenuation) hơn so với bình thường. Những bộ phận bình thường khác như tóc, nếp nhăn của da đôi khi cũng có thể gây nhầm lẫn. Xảo ảnh do các thiết bị y tế. Một số phim chụp X quang ngực có thể được tiến hành chỉ để xác định vị trí của các thiết bị y tế và đó thường là yêu cầu cho các bác sĩ thực tập để đánh giá vị trí của thiết bị khi đặt vào người bệnh nhân. Các thiết bị bên ngoài không phải thiết bị cần đánh giá sẽ được tháo ra trước khi chụp, trừ khi việc này làm nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân.
|
